محور پنجم: در صِلۀ امام ع

النقطة الخامسة: في صلة الإمام ع

محور پنجم:

در صِلۀ امام ع

صلة الإمام طريق إلهي كبير ويسير لغفران الذنوب جميعاً كما وعد الله سبحانه، قال تعالى: ﴿مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً كَثِيرَةً وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴾⁽⁾، وقال تعالى: ﴿مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ﴾⁽⁾، فقد ورد عن أهل البيت ^{(علیهم السلام)} في بيان القرض الذي يضاعفه الله سبحانه أنه (صلة الإمام)، فعن إسحاق بن عمار عن أبي إبراهيم ع، قال: (سألته عن قول الله عز وجل: ﴿مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ﴾، قال: نزلت في صلة الإمام)⁽⁾.

صلۀ امام ـ‌همان‌طور که خدای سبحان وعده داده است‌ـ راه الهی بزرگ و آسانی برای آمرزش تمام گناهان است. حق تعالی می‌فرماید: ﴿(کيست که به خدا قرض نیکو دهد تا خدا بر آن چند برابر بيفزايد؟ خدا تنگدستی دهد و توانگری بخشد و شما به سوی او باز می‌گرديد)﴾؛⁽⁾  و نیز می‌فرماید: ﴿(کيست که خدا را قرضی نیکو دهد تا برای او دو چندانش کند و او را پاداش نيکو باشد؟)﴾؛⁽⁾. از اهل بیت ^{(علیهم السلام)} در بیان قرضی که خداوند سبحان آنرا دو چندان می‌کند نقل شده است که آن قرض (صِلۀ امام) است. اسحاقبن عمّار از ابوابراهیم امام موسیبن جعفر ع نقل می‌کند: از ایشان دربارۀ فرمودۀ خدای عزّوجل: ﴿(کيست که خدا را قرضی نیکو دهد تا برای او دو چندانش کند و او را پاداش نيکو باشد؟)﴾؛  پرسیدم، ایشان ع فرمود: (دربارۀ صلۀ امام نازل شده است).⁽⁾

وصلة الإمام وإن كانت بالعمل وبالمال لإثبات حقه، ولا شك في أن العمل أفضل من إعطاء المال؛ لأن فيه إرهاقاً للجسد وربما يصل إلى الجود بالنفس، إلا أن نظرنا هنا إلى الصلة بالمال باعتبار مناسبة إلحاقها بالخمس؛ لاشتراكهما معاً في أنهما - أي الخمس والصلة - مالٌ خاصٌ بالإمام ع.

اگرچه صلۀ امام با عمل و با مال برای اثبات حقّ وی محقّق می‌شود و هیچ شکّی در این نیست که عمل از دادن مال برتر است ـ‌زیرا متحمّل خستگی و فرسودگی شدیدی برای جسم است و چهبسا به گذشتن از جان هم بینجامد‌ـ امّا در اینجا به صلۀ با مال ‌از نقطه نظر تناسب داشتن ضمیمه شدن آن به خمس می‌نگریم‌، از این وجه اشتراک که هر دو (خمس و صله) مالی هستند که مخصوص امام ع می‌باشند.

عن الخيبري ويونس بن ظبيان، قالا: سمعنا أبا عبد الله ع يقول: (ما من شيء أحب إلى الله من إخراج الدراهم إلى الإمام، وإن الله ليجعل له الدرهم في الجنة مثل جبل أحد، ثم قال: إن الله تعالى يقول في كتابه: ﴿مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً كَثِيرَةً﴾، قال: هو والله في صلة الإمام خاصة) ⁽⁾.  

خیبری و یونسبن ظبیان می‌گویند: شنیدیم اباعبدالله امام صادق ع می‌فرمود: (هیچ چیزی در نظر خدا محبوب‌تر از رساندن درهم‌ها به امام نیست. همانا خداوند در بهشت درهم را برای وی همچون كوه اُحُد قرار می‌دهد. حق تعالی در كتابش می‌فرماید:﴿ (کيست که به خدا قرض نیکو دهد تا خدا بر آن چند برابر بيفزايد؟)﴾  می‌فرمود: (به خدا قسم این قرض به طور خاص صلۀ امام است).⁽⁾

فصلة الإمام يعبر عنها الله سبحانه وتعالى بأنها قرض له سبحانه وتعالى وهو الذي يسدده، وسداده منه سبحانه يكون بشكر الله ذلك العبد؛ لأنه عبد شكر نعمة الله عليه بوليه وحجته وسعى للآخرة سعيها معه ⁽⁾.

بنابراین خداوند سبحان و متعال از صلۀ امام به عنوان قرضی به خودش یاد می‌کند و خود او آنرا بازپس می‌دهد و بازگرداندن آن از سوی او با تشکّر و سپاس‌گزاری از آن بنده توسّط خدا خواهد بود؛ زیرا وی بنده‌ای است که نعمت خدا را، با ولیّش و حجتش را شکر نموده و بههمراه وی برای آخرت نهایت کوشش را انجام داده است.⁽⁾

قال السيد أحمد الحسن ع: (فكم هي الرحمة عظيمة إذا كان الحجة بين أظهر الناس، حيث فُتح هذا الباب العظيم، وهو أن يكون الإنسان بصلة الإمام ع قد أقرض الله، فيقف يوم القيامة بين يدي الله فيوفيه الله هذا القرض، وهذا العبد لو جاء بعدد رمال البر ذنوباً لغُفرت له؛ لأن له قرضاً عند الله ديان يوم الدين، وهو يعطي الكثير بالقليل، وعطاؤه بلا حساب، فيسدد الله جميع ديون هذا العبد، وذنوبه مع العباد، ويدخله الجنة بغير حساب) ⁽⁾.

سید احمدالحسن ع می‌فرماید: 

بنابراین چه رحمت عظیمی است که حجّت بین مردم (ظاهر) باشد؛ چرا که باب عظیمی گشوده می‌شود، بابی که انسان با صلۀ امام ع، به خداوند قرض می‌دهد و روز قیامت در پیشگاه خدا می‌ایستد و خداوند این قرض را تمام و کمال به او بازمی‌گرداند و اگر این بنده به تعداد شن‌های بیابان با خود گناه آورده باشد، برای او بخشیده می‌شود. از برای او نزد خداوندِ دَیّان یوم الدّین، قرضی است و خدا در مقابل اندک و ناچیز بسیار عطا می‌نماید. (یُعطیَ الکَثیرِ بِالقَلیل) و عطای او بی‌شمار است. خداوند تمام بدهی‌های این بنده و تمام حقوقی که از بندگان بر عهدۀ او بوده است را تسویه می‌کند و بی‌حساب به بهشت واردش می‌نماید.⁽⁾

هذا بعض فضل (صلة الإمام)، وهي أمر مرغب فيه في كل وقت، قلّ أو كثر، وفضلها عند الله كبير كما رأينا، إلا أن الواجب منها هو إعطاء صلة الإمام عند حضور صلاة الجمعة.

این (تنها) بخشی از فضیلت «صلۀ امام» بود و «صلۀ امام» عملی است که در هر زمانی به آن ترغیب و سفارش شده است ـ‌چه اندک باشد و چه بسیار‌ـ و فضیلت آن نزد خدا ـ‌همان‌گونه که دیدیم‌ـ عظیم است؛ البته واجب آن، اعطای صلۀ امام هنگام حضور در نماز جمعه است.

ثم إن الصلة هي مال للإمام - كالخمس - يضعه حيث يشاء، ومن ثم فما قلناه في خاتمة الخمس مما يتعلق بالتسليم، ومن يحق له الاستلام يأتي هنا أيضاً بلا فرق.

به‌علاوه بیشک؛ صله، مالی مختصّ امام است ـ‌همانند خمس‌ـ که آنرا هر کجا بخواهد قرار می‌دهد. از این نظر، آنچه در خاتمۀ خمس دربارۀ تحویل آن و کسی که حقّ تحویل گرفتن را دارد بیان کردیم، بی‌هیچ اختلافی شامل این مورد نیز می‌گردد.

* * *

* * *

كان هذا آخر ما تم تحريره في هذه الرسالة الموجزة، وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين وصلى الله على محمد وآله الطاهرين الأئمة والمهديين الطيبين الطاهرين وسلم تسليماً.

غرّة شعبان المعظم / ١٤٣١

این آخرین مطلبی بود که در این رسالۀ مختصر و کوتاه نگاشته شد.

و آخر دعوانا أن

الحمدلله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمه و المهدیین و سلم تسلیماً

و نهایت دعای ما اینکه

سپاس و ستایش تنها از آنِ خداوند، آن پروردگار جهانیان است و صلوات تام و تمام خدا بر محمد و آل محمد، ائمه و مهدیین باد!

اول شعبان المعظم ۱۴۳۱ هـ ق

۲۲ تیر ۱۳۸۹ هـ ش