معرفی انجیل یهوذا

التعريف بإنجيل يهوذا

معرفی انجیل یهوذا

اكتشاف نسخة من إنجيل يهوذا تعود لما بين القرن الثالث والرابع من الميلاد([۱۰]) 

کشف نسخه‌ای از انجیل یهوذا که به قرن سوم و چهارم بعد از میلاد باز می‌گردد [۱۰]
 

تنبيه: مع أن إنجيل يهوذا تم اكتشافه في السبعينيات من القرن المنصرم إلاأنه لم يخرج للعالم إلا بعد بداية دعوة الإمام أحمد الحسن (ع) ! 

توجه: با وجود اینکه انجیل یهوذا در دهۀ هفتاد قرن گذشته کشف شد، این اکتشاف برای جهانیان آشکار نشد، مگر بعد از آغاز دعوت امام احمدالحسن ع!
 

في أوائل السبعينيات من القرن الماضي اكتشف بعض الفلاحين المصريين - في إحدى قرى محافظة المنيا على بعد تقريباً 300 كم جنوب القاهرة مخطوطة "إنجيل يهوذا" مكتوباً باللغة القبطية على ورق البردي (بطريقة الكشكول Codex)، ثم إنّ الفلاحين قاموا ببيعها لأحد التجار في الآثار، وتنقلت المخطوطة بعد ذلك بين أيادي مختلفة لتجار آثار، وحفظت البردية في خزينة أحد البنوك لعدة سنوات دون صيانة أو ترميم مما أدى إلى تآكلها. ثم شاء الله سبحانه وتعالى أن تصل المخطوطة إلى يد العلماء، الذين أخذوا في تجميعها بعد جهود كبيرة إلى أن تعرفوا على ما يسمى الآن بـ (إنجيل يهوذا). 

در اوایل دهۀ هفتاد قرن گذشته برخی از کشاورزان مصری در یکی از روستاهای استان «منیا» که تقریباً در ۳۰۰‌کیلومتری جنوب قاهره است، نسخه‌ای خطی از «انجیل یهوذا» را کشف کردند که روی پاپیروس (با ساختار کتابی Codex) به زبان ِقبطی نوشته شده بود و آن را به یکی از تاجران آثار باستانی فروختند. پس از آن، این نسخۀ خطی بین تاجران آثار باستانی دست‌به‌دست شد. این پاپیروس چندین سال در خزانۀ یکی از بانکها بدون حفاظت یا مرمت نگهداری شد؛ سپس خداوند سبحان‌و متعال اراده فرمود تا این نسخۀ خطی به دست دانشمندان برسد؛ دانشمندانی که بعد از تلاشهای فراوان اقدام به جمع‌آوری آن کردند تا در نهایت آنچه را که هم‌اکنون «انجیل یهوذا» نامیده می‌شود معرفی نمودند. 
 

تمت ترجمة الوثيقة من اللغة القبطية إلى اللغة الإنجليزية في نهاية عام 2005، وأفرج عن هذه الترجمة في 6 إبريل من عام 2006م، حيث أعلنت صحيفة الواشنطن تايمز (THE WASHINGTON TIMES) في عددها الصادر في 7 إبريل 2006 أن الجمعية الجغرافية الدولية (National Geographic) أزاحت النقاب عن إحدى المخطوطات الأثرية أو الأناجيل التي يعود تاريخها إلى بداية القرن الثالث الميلادي. 

برگردان این سند از زبان ِقبطی به زبان انگلیسی در پایان سال ۲۰۰۵ به‌اتمام رسید و در ۶ آوریل سال ۲۰۰۶ [۱۷فروردین۱۳۸۵ش ] از این برگردان رونمایی شد؛ به‌گونه‌ای که روزنامۀ واشنگتن‌تایمز [THE WASHINGTON TIMES] در شماره‌ای که در تاریخ ۷ آوریل ۲۰۰۶ منتشر شد اعلام کرد که «انجمن نشنال جئوگرافیک» [National Geographic] نقاب از چهرۀ یکی از دست‌نوشته‌های باستانی یا انجیل‌هایی برداشته است که تاریخ آن به ابتدای قرن سوم میلادی باز می‌گردد. 
 

من أجل توثيق وصيانة وترجمة المخطوطة قامت الجمعية الجغرافية الوطنية ناشيونال جيوغرافيك سوسيتي(The National Geographic Society)بالتعاون مع مؤسسة ماسينياس للفنون العتيقة (Maecenas Foundation for Ancient Art) ومعهد ويت للكشوف التاريخية (Waitt Institute for Historical Discovery) بالتعاقد مع العالم السويسري رودلف كاسر وهو أحد أكبر العلماء في الدراسات القبطية، ليقوم باستعادة وكتابة ونسخ وترجمة النص الموجود في المخطوطة، والتي تحتوي بالإضافة إلى إنجيل يهوذا إلى النص المسمى جيمس ورسالة بطرس لفيليب وجزءاً من النص الذي كان العلماء يطلقون عليه كتاب العنصر الآخر. 

به‌جهت مستندسازی، حفظ و ترجمۀ این نوشتار خطی «انجمن نشنال‌جئوگرافیک»[The National Geographic Society] باهمکاری«موسسۀ هنرهای باستانی ماسیناس» [Maecenas Foundation for Ancient Art] و «انستیتوی اکتشافات تاریخی ِویت» [Waitt Institute for Historical Discovery] با همکاری دانشمند سوئیسی «رودلف کازر» ـ‌که یکی از بزرگترین دانشمندان پژوهش‌های قبطی است‌ـ اقدام به استرداد، نوشتن، نسخه‌برداری و ترجمۀ متن موجود در این نسخۀ خطی نمودند. این نسخه علاوه بر انجیل یهوذا، شامل متن جیمز، و رسالۀ پطرس متعلق به فیلیپ، و بخشی از متنی است که دانشمندان آن را کتاب «عنصر دیگر» می‌نامند. 
 

وبالفعل قامت اللجان العلمية والخبراء بتوثيق المخطوطة وتأكيد عمرها باستخدام أحدث أنظمة ووسائل وأدوات التدقيق: 

در همین حین هیئت‌های علمی و متخصصان اقدام به مستندسازی و برآوردِ عمر آن با جدیدترین متدها و ابزار و ادوات، با بالاترین دقت نمودند: 
 

۱.اختبار الكاربون لتحديد عمر ورق البردي

تم أخذ عينات من ورق البردي وإخضاعها لاختبارات من الكاربون المشع (كاربون 14) بجامعة أريزونا - تكسون، وأكدت النتائج أنّ تاريخ المخطوطة هو ما بين 220 و 340 للميلاد، كما صرح بذلك تيم جول (Tim Jull) مدير مختبرات تحديد العمر بأريزونا واختصاصي البحوث العلمية جريج هودنجس (Greg Hodings).

۱. آزمایش کربن برای تعیین عمر کاغذ این سند:

نمونه‌هایی از پاپیروس گرفته شد و این نمونه‌ها را در دانشگاه تاکسون آریزونا در معرض آزمایشات کربن پرتوزا (کربن ۱۴) قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که تاریخ این سند خطی به ۲۲۰ تا ۳۴۰ میلادی بازمی‌گردد؛ به‌طوری که «تیم جول» [Tim Jull] مدیر آزمایش‌های تعیینِ عمر در آریزونا و متخصص پژوهش‌های علمی «گِرِگ هودینگز» [Greg Hodings] این مطلب را به‌صراحت اعلام کردند. 
 

۲.تحليل الحبر

قامت مؤسسة مككرونأسوشييتس المتخصصة في التحاليل الشرعية للحبر بإجراء اختبار نفاذية الحبر على عينات من الحبر المستخدم في كتابة إنجيل يهوذا، وذلك بواسطة المايكروسكوب الإلكتروني (transmission electron microscopyTEM)، وأعلنت المؤسسة في تقريرها عن تطابق عناصر ومكونات الحبر مع العناصر التي كانت تستخدم لصناعة الحبر المعروف في القرنين الثالث والرابع الميلاديين. كما كشفت التحاليل الأخرى التي أجريت بواسطة مطياف رامان (Raman spectroscopy) أن الحبر المستخدم احتوى أيضاً على مكون معدني أصفر يشبه المادة المستخدمة في أحبار القرن الثالث الميلادي.

۲. تجزیه ‌و تحلیل جوهر

موسسۀ مک‌کرون [mccrone associates] مرجع رسمی در بررسی جوهر با استفاده از میکروسکوپ الکترونی [transmission electron microscopy TEM] اقدام به انجام آزمایش تطابق جوهر نمود؛ آن هم با نمونه‌هایی از جوهری که در نوشتن انجیل‌ها استفاده می‌شد؛ و گزارش خود را مبنی بر تطابق‌داشتن عناصر و ترکیبات این جوهر با عناصر و ترکیبات جوهر مورد استفاده در قرون سوم و چهارم اعلام کرد. تجزیه و تحلیل‌های دیگری که با استفاده از «طیف‌سنجی رامان» [Raman spectroscopy] صورت گرفت مشخص کرد که این جوهر، شامل ترکیبات زردرنگی است که در جوهرهای قرن سوم میلادی استفاده می‌شده. 

۳.اختبار التصوير الطيفي

تم إخضاع عينات من الوثيقة لاختبارات الصور ذات الأطياف المتعددة والتي أجريت في مختبرات الطيف المتعدد بجامعة بريغهاميونج بسويسرا، وكشفت الفحوصات التي أجريت على نبات البردي المكتوب عليه (إنجيل يهوذا) أن البردي استجاب لتلك الاختبارات بنفس الطريقة التي يستجيب بها البردي القديم. كما تم إخضاع بعض عينات الحبر لاختبارات الطيف المتعدد. وقد جاءت النتائج مطابقة لنفس مواصفات الحبر ذي المادة المعدنية الصفراء والأحبار الكربونية التي استخدمت في القرنين الثالث أو الرابع الميلادي. ومثلما تبين من نتائج الاختبارات الأخرى المادية أو النصية فإن نتائج اختبارات التصوير الطيفي المتعدد قد كشفت عن أن هذه الوثيقة هي وثيقة أصلية مصرية يعود تاريخها إلى القرن الثالث أو الرابع الميلادي.

۳. آزمایش تصویربرداری طیفی:

آزمایش‌های تصویربرداری طیفی روی نمونه‌های دیگری از این سند در آزمایشگاه طیفی دانشگاه برینگ‌هام یانگ سوئیس به انجام رسید و تحقیقات انجام‌شده روی گیاه پاپیروسی که انجیل یهوذا روی آن نوشته شده بود مشخص کرد این پاپیروس به آزمایش‌ها به همان صورتی پاسخ می‌دهد که پاپیروس‌های قدیمی پاسخ می‌دهند. همچنین آزمایشات طیفی متعددی بر روی جوهر صورت گرفت و نتیجۀ آن مطابق با همان ویژگی‌های جوهری بود که در قرن سوم و چهارم میلادی مورد استفاده قرار می‌گرفت. از جملۀ این تطبیق‌ها، دارا بودن مادۀ معدنی زردرنگ و جوهرهای کربنی است که در این قرون استفاده می‌شده است. مانند نتایج آزمایشات دیگری که روی مواد یا متن صورت گرفت، نتایج آزمایشات تصویربرداری طیفی مشخص کرد این سند، سندِ مصریِ اصالت‌داری است که تاریخش به قرن سوم یا چهارم میلادی بازمی‌گردد.
 

٤.تحليل السياق النصي والدلالي لإنجيل يهوذا

قام ثلاثة من كبار العلماء (وهم المؤرخ رودولف كاسر الأستاذ السابق بجامعة جنيف ورئيس لجنة ترجمة المخطوطات التي تم العثور عليها بنجع حمادي بمصر عام 1945. مارفنماير العالم المتخصص في دراسات الإنجيل بجامعة تشابمان، أورانج، كاليفورنيا، وستيفن إيميل الأستاذ المتخصص في الدراسات القبطية (المسيحية المصرية) بجامعة منستر بألمانيا) بتحليل السياق النصي والدلالي لإنجيل يهوذا،وقد اتفق هؤلاء العلماء على أنّ المفاهيم اللاهوتية والتراكيب اللغوية هي مماثلة لتلك التي تضمنتها مخطوطات نجع حمادي، وذلك أن تلك المجموعة الكبيرة من المخطوطات والنصوص التي تم اكتشافها بنجع حمادي يعود تاريخها إلى نفس الفترة والتاريخ الذي كتب فيه إنجيل يهوذا. وقد صرح ستيفن إيميل حول إمكانية اختراع أو تلفيق مثل هذه الوثيقة بقوله: "ليس لديَ أدنى شك إطلاقاً في أن هذه المخطوطة هي عمل مصري أصلي وأثر قديم وأنها تحتوي على حقائق أصلية وقديمة تعود إلى عهد الكتابات الكنسية الأصلية الأبوكريفية القديمة".

۴. بررسی و تحلیل سبک و سیاق متنی و معناییِ  انجیل یهوذا:

سه تن از دانشمندان بزرگ اقدام به بررسی سبک‌وسیاق متنی و معناییِ انجیل یهوذا نمودند. نفر اول، مورخ ، رودلف کازر، استاد پیشین دانشگاه ژنو و رئیس هیئت ترجمۀ اسناد خطی‌ای بود که در نجع حمادیِ مصر در سال ۱۹۴۵ م به‌دست آوردند. نفر دوم مارفن‌مایر، دانشمند متخصص در پژوهش‌های انجیلی در دانشگاه چاپمن اورنج کالیفرنیا، و نفر سوم، استیون امیل استاد متخصص در پژوهش‌های قبطی «مسیحیت مصری» در دانشگاه مونستر آلمان بود. این دانشمندان اتفاق‌نظر دارند که مفاهیم لاهوتی و ترکیب‌های لغوی این انجیل، همانندِ مفاهیم و ترکیباتی است که دست‌نوشته‌های نجع حمادی دربردارند. تاریخِ این مجموعۀ بزرگ از نوشتارهای خطی و متونی که در نجع حمادی کشف شد به همان دوران و تاریخی می‌رسد که انجیل یهوذا در آن به نگارش درآمده است. استیون امیل دربارۀ امکان ایجاد یا تلفیق چنین سندی تصریح کرده است: «کوچکترین شکی ندارم که این نسخۀ خطی، کالای مصری اصیل و اثری قدیمی است که حاوی حقایق اصیل و قدیمی است که به دوران نوشته‌های اصیل کلیسا، اپوکریفای قدیم بازمی‌گردد.»

٥.تحليل بليوغرافيا الخط وطريقة نسخ المخطوطة

قام ستيفن إيميل أستاذ الدراسات القبطية بجامعة منستر بألمانيا بتحليل بليوغرافيا الخط وطريقة نسخ مخطوطة إنجيل يهوذا وقدم التقويم التالي للوثيقة: "إنّ الطريقة التي كتبت بها مخطوطة إنجيل يهوذا تذكرني جداً بكتابات ومخطوطات نجع حمادي"، وقد صرح بهذا الكلام وهو يشير إلى المخطوطات القديمة والشهيرة التي تم العثور عليها في منطقة نجع حمادي."إنها لا تطابق أياً من تلك المخطوطات ولكنها مخطوطة تشبه تلك المخطوطات، وبما أن تاريخ مخطوطات نجع حمادي يعود بصورة تقريبية إلى النصف الثاني من القرن الرابع أو الربع الأول من القرن الخامس الميلادي فإنني أميل فوراً إلى القول إلى أن إنجيل يهوذا قد تمت كتابته وخطه في نفس تلك الفترة، ودعنا نقول حوالى العام 400 للميلاد". كما ذكر إيميل أيضاً بأن أي مزور في العصر الحديث لن يتمكن من استنساخ أو تزوير وثيقة كهذه."لكي يقوم مزور بتقليد أو تزوير مثل هذه الوثيقة فإنه يلزمه ليس فقط الحصول على مادة البردي الحقيقية وليس ببساطة أي بردي ولكن البردي القديم"وأضاف:"وعليه أيضاً أن يعرف كيف يقلد طريقة الكتابة والخط القبطي القديم المستخدم خلال تلك الفترة القديمة. علماً بأن عدد العلماء المتخصصين في الدراسات القبطية هم عدد قليل ونادر.وأضاف إميل قائلاً: "وعليه أيضاً أن يقوم بتأليف نص باللغة القبطية على أن يكون صحيحاً من حيث اللغة والأسلوب القبطي وأن يكون مقنعاً أيضاً. علماً بأن عدد العلماء المتخصصين الذين يمكنهم القيام بذلك هو أقل من عدد العلماء الذين يمكنهم قراءة اللغة القبطية".

۵. تجزیه‌وتحلیل پالئوگرافی [Palaeography: دانش قرائت خطوط باستانی. (مترجم)] 

خط و نحوۀ نگارش این دست‌نوشته:

استیون امیل ـ‌استاد پژوهش‌های ِقبطی در دانشگاه مونستر آلمان‌ـ به تحلیل پالئوگرافی خط و نحوۀ نگارش دست‌نوشتۀ انجیل یهوذا پرداخت و اطلاعات زیر را دربارۀ این سند ارائه داد: «نحوۀ نگارش دست‌نوشتۀ انجیل یهوذا، به‌واقع مرا به یاد نگاشته‌ها و دست‌نوشته‌های نجع حمادی می‌اندازد.» او به چنین نکته‌ای تصریح می‌کند، در حالی که به دست‌نوشته‌های قدیمی و مشهوری که اکتشافشان در منطقۀ نجع حمادی صورت پذیرفته است چنین اشاره‌ای دارد: «این نسخۀ خطی مطابق با هیچیک از آن نسخه‌های خطی نیست؛ اما شبیه آنهاست و از آنجا که تاریخ نسخه‌های نجع حمادی تقریباً به نیمۀ دوم قرن چهارم یا ربع اول قرن پنجم میلادی بازمی‌گردد، من بی‌درنگ می‌گویم نوشتن انجیل یهوذا در همان زمان به اتمام رسیده است و بگذارید بگویم حوالی سال ۴۰۰ میلادی». همان‌طور که امیل نیز بیان می‌کند هیچ جاعلی در این زمان نمی‌تواند چنین سندی را نسخه‌برداری یا جعل کند: «برای اینکه جاعلی بتواند اقدام به جعل یا ساختن چنین سندی کند، نه‌تنها لازم است او مادۀ اصلی پاپیروس را در اختیار داشته باشد ـ‌که این به‌سادگی داشتن هر پاپیروسی نیست، بلکه باید پاپیروسی کهن بوده باشد‌ـ به‌علاوه او باید بداند چگونه سبک نگارش و خط قبطی را تقلید کند؛ آنهم خط قبطی که در آن دوران کهن استفاده می‌شده است؛ و این در حالی است که دانشمندان متخصص در زمینۀ پژوهش‌های قبطی بسیار اندک و نادر هستند.» و امیل این‌چنین ادامه می‌دهد: «همچنین او باید متنی به زبان قبطی به‌وجود بیاورد که از نظر زبان و اسلوب قبطی، صحیح و قانع‌کننده نیز باشد؛ باید توجه داشت تعداد دانشمندان متخصصی که می‌توانند به چنین کاری اقدام کنند، کمتر از دانشمندانی است که می‌توانند زبان قبطی را بخوانند.»

* * * 

[۱۰]- المعلومات حول اكتشاف نسخة إنجيل يهوذا وتوثيقهامستقاة مما نشرته الجمعية الجغرافية (National Geographic)، ويمكن الاطلاع على التفاصيل والمقال الأصلي على موقع الجمعية:

https://www.nationalgeographic.com/science/article/lost-gospel-judas-revealed-jesus-archaeology

https://www.npr.org/2006/04/06/5327692/the-lost-gospel-of-judas-iscariot?t=1641413127155

http://ngm.nationalgeographic.com/2006/05/judas-gospel/cockburn-text.html 

[۱۰]- مطالب مرتبط با اکتشاف نسخۀ انجیل یهوذا و مستندات آن برگرفته از انجمن نشنال‌جئوگرافیک (National Geographic) است و می‌توان از طریق وب‌سایت انجمن به تفاصیل و مقالات اصلی آن دسترسی پیدا کرد:

 http://ngm.nationalgeographic.com/2006/05/judas-gospel/cockburn-text.html.