پرسش ۷۰۷: مشخص کردن فجر صادق

پرسش ۷۰۷: 

مشخص کردن فجر صادق

السؤال/ ۷۰۷: سؤال من الشيخ محمد عطية من مصر:

نحن المستبصرون الذين انتقلنا من ولاية سقيفة بني ساعده إلى ولاية ال البيت (عليهم السلام) ونحن نعيش في مجتمعات سنية فجاءت قضية الفجر الصادق والاختلاف في وقته فكان الشائع ان الفجر الصادق عند المستبصرين يكون بعد اذان العامة بـ عشرين دقيقه وكان المستبصرين على قسمين فريق يمسك عن الطعام والشراب قبل أذان العامة بقليل ويصلي بعدهم بـ 20 دقيقه وكنتُ وأهلي ومن يسمع كلامي من الأنصار بفضل الله. وقسم اخر يأكل بعد اذانهم بـ 20 دقيقه ويصلي. والان وبعد قراءة السؤال رقم 345 من الجواب المنير الجزء الرابع تبين ان اذان فجر العامة يكون قبل طلوع الشمس بـ 90 دقيقه وهو الفجر الصادق عند يماني ال محمد (عليه السلام). والان ما هو الحكم الشرعي فيمن اكل بعد اذان العامة معتقدا ان الفجر الصادق بعد اذانهم بـ 20 دقيقه ثم اتضح انهم كانوا يأكلون بعد الفجر الصادق متاولين جهلا او معتقدين جهلا.

پرسشی از شیخ محمد عطیه از مصر:

ما مستبصرینی هستیم که از ولایت سقیفه‌ی بنی‌ساعده به ولایت اهل‌بیت(ع) بازگشته‌ایم. ما در جوامع  سنی زندگی می‌کنیم. قضیه‌ی فجر صادق و اختلاف در وقت آن مطرح شد. بین مستبصرین این گونه شایع شده که فجر صادق بیست دقیقه پس از اذان اهل سنّت می‌باشد. اینان دو گروه هستند؛ گروهی اندکی پیش از اذان اهل سنّت از آب و غذا خوردن دست می‌کشند و بیست دقیقه پس از آنها نماز می‌خوانند. من، خانواده‌ام و کسانی که به فضل خداوند از انصار شده‌اند و سخن مرا می‌شنوند، این‌گونه هستیم. گروه دیگر بیست دقیقه پس از اذان آن‌ها می‌خوردند و نماز می‌خوانند. اکنون پس از مطالعه‌ی پرسش شماره‌ی 345 از پاسخ‌های روشنگرانه جلد 4 روشن شد که اذان صبح اهل سنّت، 90 دقیقه پیش از طلوع خورشید است که همان فجر صادق از نظر یمانی آل محمد(ع) می‌باشد. اکنون حکم شرعی کسی که پس از اذان اهل سنّت می‌خورده و معتقد بوده فجر صادق، بیست دقیقه پس از اذان آن‌ها است و سپس روشن شد که آنها پس از فجر صادق می‌خوردند و این کارشان از روی جهل و نادانی بوده، چیست؟

الجواب: بسم الله الرحمن الرحيم

والحمد لله رب العالمين، وصلى الله على محمد وآل محمد الأئمة والمهديين وسلم تسليماً.

پاسخ: بسم الله الرحمن الرحیم

والحمدلله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

السؤال فيه كلام غير دقيق منسوب لي وهو اني أقول إن الفجر الصادق قبل طلوع الشمس بتسعين دقيقة، فأرجو قراءة جوابي في الجواب المنير بدقة فقد رتبت الأمر في جوابي

در پرسش، سخنی وجود دارد که دقیق نیست و به بنده نسبت داده شده است؛ اینکه من گفته‌ام فجر صادق نود دقیقه پیش از طلوع خورشید است. امیدوارم پاسخ مرا در کتاب پاسخ‌های روشنگر با دقت مطالعه کنی. موضوع را در پاسخم رتبه‌بندی نمودم:

(وبالنسبة لوقت الفجر فإن كان بالإمكان ترقبه ومعرفته من علامته التي بينتها في الشرائع فبها، وإلا فهو عندما تكون الشمس 19 درجة تحت الأفق، وإن لم يمكن هذا فهو قبل الشروق بساعة ونصف أي 90 دقيقة)

در خصوص وقت صبح، اگر امکانش برایت وجود دارد با علامت‌هایی که در کتاب شرایع شرح داده‌ام، تحقیق کن؛ در غیر این صورت هنگامی است که خورشید در ۱۹ درجه زیر افق قرار گرفته باشد و اگر این نشد، یک ساعت و نیم یعنی ۹۰ دقیقه پیش از طلوع می‌باشد.

وعموماً مسألة ترتيب وقت الفجر بناءً على زاوية الشمس يمكن التوصل له بسهولة فهناك برامج على الانترنت ويمكن من خلالها بسهولة ويسر معرفة وقت الفجر في المكان الذي أنتم فيه، هذا اذا عجزتم عن تحديد الوقت بناءً على الترقب كما بينت في الجواب أعلاه، ومسألة الـ (90 دقيقة) فهي حكم عام ينتفع منه من اضطر اليه كما بينت الأمر في أحكام صلاة وصيام القطب وما حوله.

به طور معمول رسیدن به مسئله‌ی ترتیب وقت فجر بنا بر زاویه‌ی خورشید به راحتی امکان‌پذیر می‌باشد. برنامه‌هایی در اینترنت وجود دارد که به راحتی و آسانی از طریق آنها، می‌توان وقت فجر را در مکانی که شما در آن هستید، دانست. این روش برای هنگامی است که از فهمیدن وقت با استفاده از دیدن ـ‌همان‌طور که در پاسخ بالا بیان کردم‌ـ ناتوان باشید. مسئله‌ی ۹۰ دقیقه، حکمی عمومی است که کسی که در اضطرار قرار دارد از آن استفاده می‌کند؛ همان‌طور که مسئله را در مورد احکام نماز و روزه در قطب و اطرافش بیان نمودم.

أما بخصوص السؤال عمن تحرى وقت الفجر بجد واجتهاد وهو غير مستخف بالحكم الشرعي ولكنه بالنتيجة توصل إلى وقت ظني تبين له لاحقاً أنه خطأ فلا إشكال في صلاته وصيامه طالما أنها مضت ومضى وقت أدائها.

أحمد الحسن - ذو القعدة/ 1435 هـ

اما در مورد پرسش از کسی که با تلاش و جدیت، وقت صبح را به دست آورده و در مورد حکم شرعی کوتاهی نورزیده، ولی در نهایت به وقتی ظنی رسیده که بعداً برایش مشخص شده که اشتباه نموده است، در نماز و روزه‌اش اشکالی نیست؛ البته تا زمانی که مربوط به گذشته است و وقت انجام دادنش گذشته باشد.

احمدالحسن - ذی‌القعده ۱۴۳۵ هـ

******