پرسش ۵۷: « إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ *… فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً»

پرسش ۵۷:

 «اذا جاء نصر الله والفتح....»

السؤال/ ۵۷: ما تفسير السورة: ﴿إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ * وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجاً * فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً﴾([33]) ؟

المرسل: إبراهيم رغيل

تفسیر این سوره چیست؟ « چون ياری خدا و پيروزی فراز آيد * و مردم را ببينی که فوج فوج به دين خدا درمی‌آيند * پس به ستايش پروردگارت تسبيح گوی و از او آمرزش بخواه که او بسیار توبه‌پذير است »([34]).

فرستنده: ابراهیم رغیل

الجواب: بسم الله الرحمن الرحيم، والحمد لله رب العالمين، وصلى الله على محمد وآل محمد الأئمة والمهديين وسلم تسليماً.

الفتح المبين بيّنته في أكثر من موضع في الفاتحة وفي المتشابهات ([35])، وكذا التوبة وطلب العفو والمغفرة عن الذنب المرافق لصفحة وجود المخلوق وإن كان في مرتبة ﴿قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى﴾، وهذا هو الأنا والظلمة التي لابد أن تحتويها صفحة المخلوق مهما كان مقامه. فالسورة هكذا: ﴿إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ @ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً﴾.

پاسخ:بسم الله الرحمن الرحیم،والحمدلله رب العالمین، وصلی الله علی محمد و آل محمد الائمة والمهدیین وسلّم‌تسلیماً.

فتح مبین را در چندین مورد در کتاب تفسیر سوره‌ی فاتحه و کتاب متشابهات بیان کردم([36])، اما توبه و طلب بخشایش و مغفرت، از گناهی است که همیشه همراه با صفحه‌ی وجود مخلوق می‌باشد، هر چند که مخلوق در مرتبه‌ی «قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى» (فاصله‌ی دو کمان یا کم‌تر) باشد. این گناه، همان منیّت و ظلمتی است که باید در صفحه‌ی وجود مخلوق در هر مقامی که قرار دارد، باشد. پس این سوره چنین می‌باشد: « چون ياری خدا و پيروزی فراز آيد * پس به ستايش پروردگارت تسبيح گوی و از او آمرزش بخواه که او بسیار توبه‌پذير است ».

أمّا قوله تعالى: ﴿وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجاً﴾ فهي في هذا العالم الجسماني تتعلق بالناس، فهم التائبون، وهم المستغفرون عن ذنب التقصير مع ولي الله وحجته على عباده. وأيضاً ولي الله يحمد الله ويستغفر لهم ودونما استغفاره لا يغفر لهم ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِيماً﴾([37]).

اما این سخن خداوند متعال « و مردم را ببينی که فوج فوج به دين خدا درمی‌آيند »  در این عالم جسمانی، متعلق به مردم می‌باشد؛ توبه‌کنندگان و استغفارکنندگان از گناهِ کوتاهی در حق ولیّ خدا و حجّت او بر بندگانش. ولیّ خدا نیز خداوند را ستایش و برای آنها طلب بخشایش می‌کند که بدون طلب بخشایش ولیّ خدا، خداوند آنها را نمی‌آمرزد: «هيچ فرستاده‌ای را نفرستاديم جز آنکه ديگران به امر خدا بايد مطيع فرمان او شوند و اگر هنگامی که مرتکب گناهی شدند نزد تو آمده بودند و از خدا آمرزش خواسته بودند و پيامبر برايشان آمرزش خواسته بود، خداوند را توبه‌پذير و مهربان می‌يافتند»([38]).

ولولا نصر الله وتأييده لا يتحقق الفتح المبين للرسول، ومع الفتح المبين لابد أن يتحقّق الفتح في هذا العالم، ويدخل الناس في دين الله أفواجاً.

و اگر یاری خدا و تأیید خداوند متعال نباشد، فتح مبین برای فرستاده محقق نخواهد شد و به همراه فتح مبین، الزماً فتح و گشایش در این عالم محقّق خواهد شد و مردم گروه گروه وارد دین خدا می‌شوند.

 ******

[33]- النصر: 1 – 3.

[34] - نصر: 1 تا 3.

[35]- ذكر السيد أحمد الحسن ذلك في المتشابهات: ج1 ط2 ص3، وص17و21. وفي الجزء الثاني من المتشابهات: ط2 ص47،وص48. وفي الجزء الثالث: ط2 ص103. وغيرها من الموارد. (المعلق).

[36] - سید احمد الحسن در متشابهات ج 1 ص 3 و ص 17 و 21 و در جلد دوم متشابهات ص 47 و 48 و در جلد سوم ص 103 و در موارد دیگر، ذکر فرموده‌اند.

[37]- النساء: 64.

[38] - نسا: 64.