پرسش ۱۱۶: معنای صلوات بر محمد و آل محمد.

پرسش ۱۱۶:

 معنای صلوات بر محمد و آل محمد.

سؤال/ ١١٦: ما معنى الصلاة على محمد وآل محمد؟

معنای صلوات بر محمد و آل محمد چیست؟

الجواب: الصلاة معناها الدعاء والتضرع والتوسل إلى الله بطلب شيء منه سبحانه وتعالى، أو التقرب إليه وهو أيضاً طلب، فعندما نقول: اللهم صلِّ على محمد، يعني نطلب من الله سبحانه وتعالى أن يرفع شأن محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) ويعلي مقامه، ومن المؤكد أنّ مقام محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) هو المقام الأقرب الذي ما بعده مقام، فمقامه ثابت وهو صاحب مقام ألقاب قوسين صلوات الله عليه وآله، فيكون الطلب من الله بالصلاة على محمد هو أن يرفع شأن محمد ويعلي مقام محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) عند الناس، أي أن يعرّف الناس بعظيم شأن محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)، وهذا يحصل عند ظهور الإمام المهدي(علیه السلام)؛ لأنه ينشر خمسة وعشرين حرفاً من العلم، فيعرّف الناس بالتوحيد، ويعرّفهم بالرسل، ويعرّفهم بالكتب، ويعرّفهم بالملائكة ، ويعرّفهم بخلق الله سبحانه وتعالى، ويعرفهم بمحمد ، فعندما نقول: اللهم صلِّ على محمد وآل محمد، أي إننا نقول: يا الله أظهر حق محمد وآل محمد، وأظهر عظيم مقام محمد وآل محمد، أي كأننا نقول: يا الله عجّل فرج محمد وآل محمد ، وكأننا نقول: يا الله أظهر العدل والحق والقسط وأمت الجور والفساد والظلم، ولهذا كان هذا الذكر أي:(اللهم صلِّ على محمد وآل محمد) هو أفضل الذكر وثوابه عظيم، وما علمته من الإمام المهدي(علیه السلام) أنّ أفضل الذكر هو قول:(بسم الله الرحمن الرحيم ولا حول ولا قوة إلا بالله العلي العظيم اللهم صلِّ على محمد وآل محمد وسلم تسليماً).

پاسخ: صلوات به معنای دعا و تضرّع و توسّل جستن به خداوند در طلب چیزی از او سبحانه و تعالی، یا نزدیک شدن به او ـ‌که این هم نوعی طلب کردن است‌ـ می‌باشد. هنگامی که می‌گوییم(اللهم صل علی محمد و آل محمد) یعنی از خداوند سبحان و متعال درخواست می‌کنیم که شأن محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را بالا ببرد و مقام آن حضرت را رفعت ببخشد. به طور قطع و یقین مقام محمد نزدیک‌ترین مقامی است که پس از آن مقامی نیست. مقام آن حضرت ثابت شده است و او که سلام و صلوات خداوند بر او خاندانش باد، صاحب مقام قاب قوسین می‌باشد. با صلوات بر محمد از خداوند درخواست می‌شود که شأن آن حضرت را ارتقا بخشد و مقام محمد را نزد مردم رفعت بخشد؛ یعنی عظمت شأن محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) را به مردم بشناساند و این، هنگامِ ظهور امام مهدی(علیه السلام) حاصل می‌گردد؛ چرا که آن حضرت بیست و پنج حرف از علم را منتشر می‌کند و مردم را با توحید، پیامبران، کتاب‌ها، فرشتگان، خلق خداوند سبحان و متعال و با حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) آشنا می‌سازد. پس هنگامی که می‌گوییم(اللهم صل علی محمد و آل محمد) یعنی می‌گوییم: ای خداوند! حق محمد و آل محمد را ظاهر ساز و مقام عظیم محمد و آل محمد را آشکار بنمای؛ به عبارت دیگر گفته‌ایم: خداوندا! فرج محمد و آل محمد را تعجیل فرما، و گویی می‌گوییم: خداوندا! عدل، حق و قسط را آشکار ساز، و جور، فساد و ظلم را بمیران و از همین رو این ذکر یعنی(اللهم صل علی محمد و آل محمد) بافضیلت‌ترینِ اذکار است و ثواب بسیار زیادی دارد؛ و آنچه از امام مهدی(علیه السلام) آموخته‌ام این است که برترین ذکر گفتن(بسم الله الرحمن الرحيم ولا حول ولا قوة إلا بالله العلي العظيم اللهم صلِّ على محمد وآل محمد وسلم تسليماً) می‌باشد.

ومن قالها خمسين مرة لم يكتب من الغافلين في ذلك اليوم، وإن قالها مائة مرة كتب من الذاكرين في ذلك اليوم، وإن قالها ألف مرة كان من الفائزين عند الله وعند الإمام المهدي(علیه السلام).

کسی که این ذکر را پنجاه بار بگوید، در آن روز جزو غافلین نوشته نمی‌شود و اگر آن را صد بار بگوید، در آن روز از ذاکرین نوشته می‌شود و اگر هزار بار بگوید نزد خداوند و امام مهدی(علیه السلام) جزو پیروزمندان خواهد بود.

قال تعالى: ﴿إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيماً﴾([489])، أي أن يطلب المؤمنون من الله أن يصلي على محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)، فيقولوا:(اللهم صلِّ على محمد وآل محمد وسلّم تسليماً)، ومعنى وسلّم تسليماً: أي أعطهم الأمن والأمان، والأمن هو بيعة القائم(علیه السلام)، والأمان يكون في دولة القائم(علیه السلام)([490])، قال تعالى: ﴿وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِناً﴾([491])، وقال تعالى: ﴿سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّاماً آمِنِينَ﴾([492]).

حق تعالی می‌فرماید:(خدا و فرشتگانش بر پيامبر صلوات می‌فرستند. ای کسانی که ايمان آورده‌ايد، بر او صلوات فرستيد و سلام کنيد، سلامی نيکو)([493]) ؛ یعنی مؤمنان از خداوند درخواست کنند که بر محمد صلوات بفرستد، پس می‌گویند(اللهم صل علی محمد و آل محمد و سلّم تسلیماً) و(سلّم تسلیماً) یعنی اینکه به آنها امنیّت و امان عطا فرما و(امنیّت) به معنی بیعت قائم(علیه السلام) و(امان) در حکومت و دولت قائم می‌باشد.([494]) حق تعالی می‌فرماید:(و هر که به آن داخل شود، ايمن است)([495])  و نیز می‌فرماید:(در آن راه‌ها ايمن از گزند، شب‌ها و روزها سفر کنيد).([496])

******

[489]- الأحزاب : 56.

[490]- في محاورة الامام الصادق(علیه السلام) مع أبي حنيفة جاء في آخرها :(... فقال أبو بكر الحضرمي جعلت فداك الجواب في المسألتين فقال يا أبا بكر سيروا فيها ليالي وأياما آمنين، فقال: مع قائمنا أهل البيت، وأما قوله ومن دخله كان آمنا، فمن بايعه ودخل معه ومسح على يده ودخل في عقد أصحابه كان آمناً) علل الشرائع : ج1 ص89 – 91.

[491]- آل عمران : 97.

[492]- سـبأ : 18.

[493]- احزاب: 56.

[494] - در انتهای گفت و گوی امام صادق(علیه السلام) با ابو حنیفه آمده است: .... ابوبکر حضرمی عرض کرد: فدایت شوم، پاسخ دو مسأله. فرمود:(ای ابابکر! در آنها روزها و شب‌ها در امنیّت سِیر کنید). سپس فرمود:(با قائم ما اهل بیت؛ و اما این سخن خداوند که(من دخله کان آمنا)(هر کس به آن وارد شود ایمن است) یعنی کسی که با او بیعت کند و همراه او داخل شود و بر سر او دست بکشد و در زمره‌ی یاران او درآید، ایمن خواهد بود). علل الشرایع: ج 1 ص89و90.

[495] - آل عمران: 97.

[496] - سبأ: 18.