پرسش ۹۴: معنای آیه‌ی ﴿وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِن طُورِ سَيْنَاء تَنبُتُ بِالدُّهْنِ....﴾

پرسش ۹۴: 

معنای آیه‌ی ﴿وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِن طُورِ سَيْنَاء تَنبُتُ بِالدُّهْنِ....﴾

سؤال/ ٩٤: قال تعالى: ﴿وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ﴾([350])، ما معنى هذه الآية؟!

حق تعالی می‌فرماید:(و درختی است که در طور سينا می‌رويد، روغن می‌دهد و آن روغن، نان خورشی برای خورندگان است)([351]). معنای این آیه چیست؟

الجواب: قال تعالى: ﴿وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ﴾([352]). والماء: هو نور محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) وهو العلم، ﴿فَأَنْشَأْنَا لَكُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ لَكُمْ فِيهَا فَوَاكِهُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ﴾([353])، الجنات: هم آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)، وأشجار النخيل والأعناب والفواكه هم شيعتهم(صلی الله علیه و آله و سلم) وأولياؤهم المخلصون.

پاسخ: حق تعالی می‌فرماید:(و از آسمان به اندازه‌ی نياز، آب فرو فرستاديم و آن را در زمين جای داديم و ما بر نابود کردنش توانا هستيم)([354])، و(آب) همان نورِ محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) و همان علم می‌باشد(با آن(آب) برايتان بوستان‌هايی از خرما و انگور پديد آورديم. شما را در آن باغ‌ها، ميوه‌های بسياری است که از آنها می‌خوريد)([355]). بوستان‌ها: آل محمد(علیه السلام) و درختان خرما و انگور و میوه‌ها، شیعیان آن بزرگواران و اولیای مخلص آنها می‌باشند.

﴿وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ﴾([356])، وهذه الشجرة: قائم آل محمد(علیه السلام)، والطور: النجف، وقد ورد في الرواية عنهم(علیهم السلام):(إنّ طور سيناء نقلته الملائكة إلى النجف)([357]).

(و درختی است که در طور سينا می‌رويد، روغن می‌دهد و آن روغن، نان خورشی برای خورندگان است)([358]). این درخت، قائم آل محمد(علیه السلام) و طور، نجف می‌باشد. در روایات اهل بیت(علیه السلام) آمده است:(فرشتگان طور سینا را به نجف منتقل کردند)([359]).

﴿تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ﴾: الأشجار عادة تنبت بالماء وهو سائل خفيف، أما الدهن فهو سائل ثقيل كثيف لا تنبت الأشجار به عادة، ولكن هذه شجرة خاصة ولها خصوصية أنها تسقى بالدهن لا الماء، فهي تشرب الدهن وهو العلم الثقيل والنور الخالص، ﴿يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ﴾([360]).

﴿تَنبُتُ بِالدُّهْنِ (روغن می‌دهد): به طور معمول درختان با آب که مایع رقیقی است رشد می‌کنند ولی روغن که مایعی غلیظ و سنگین است معمولاً باعث رشد درختان نمی‌شود؛ ولی این درخت، خاص است و این ویژگی را دارد که با روغن سیراب می‌شود نه با آب. این درخت با روغن که عبارت از علم سنگین و نور خالص است سیراب می‌شود:(روغنش نزدیک است روشنی بخشد هر چند آتشی به آن نرسيده باشد، نوری افزون بر نور ديگر).([361])

﴿وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ﴾: الذي يأكل يقدم له الطعام لا الصبغ، إذن فهذا الصبغ هو نتيجة للأكل من هذه الشجرة، حيث إنّ الذين يأكلون من هذه الشجرة ويأخذون علومها وينتفعون بعلم الإمام المهدي(علیه السلام) يصبغون بصبغة الله سبحانه، ﴿صِبْغَةَ اللّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً﴾([362]).

﴿وَصِبْغٍ لِّلْآكِلِينَ﴾(و نان خورشی برای خورندگان است): برای خورنده، غذا تقدیم می‌شود نه روغن؛ بنابراین این روغن، همان نتیجه‌ی خوردن از این درخت می‌باشد؛ چرا که کسانی که از این درخت می‌خورند و از علوم آن توشه برمی‌گیرند و از علم امام مهدی(علیه السلام) بهره‌مند می‌شوند، صبغه الهی به خود می‌گیرند:(اين رنگ خدا است و رنگ چه کسی از رنگ خدا بهتر است).([363])

******

[350]- المؤمنون : 20.

[351]- مؤمنون: 20.

[352]- المؤمنون : 18.

[353]- المؤمنون : 19.

[354]- مؤمنون: 18.

[355]- مؤمنون: 19.

[356]- المؤمنون : 20.

[357]- أجاب الامام الصادق(علیه السلام) طاووس اليماني بأنّ طور سيناء قد أطاره الله ، قال طاووس:(... فأخبرني عن طائر طار مرة ولم يطر قبلها ولا بعدها ذكره الله عز وجل في القرآن ما هو؟ فقال(علیه السلام): طور سيناء أطاره الله عز وجل على بني إسرائيل حين أظلهم بجناح منه، فيه ألوان العذاب، حتى قبلوا التوراة، وذلك قوله عز وجل: وإذ نتقنا الجبل فوقهم كأنه ظلة وظنوا أنه واقع بهم .. الآية) الاحتجاج للطبرسي : ج2 ص65. وأما أين كان موضعه بعد الطيران والانتقال؟ الجواب أنه النجف، فعن الثمالي، عن أبي جعفر(علیه السلام) في حديث حدثني به أنه:(كان في وصية أمير المؤمنين(علیه السلام) أن أخرجوني إلى الظهر فإذا تصوبت أقدامكم واستقبلكم ريح فادفنوني ، فهو أول طور سيناء، ففعلوا ذلك) وسائل الشيعة(آل البيت) : ج14 ص377.

[358]- مؤمنون: 20.

[359]- امام صادق به طاووس یمانی پاسخ می‌گوید که خداوند طور سینا را به پرواز درآورد. طاووس گفت: ... مرا باخبر ساز از پرنده‌ای که فقط یک بار به پرواز درآمد و پیش و پس از آن دیگر نپرید و خداوند نیز در قران از آن یاد نموده است؟ امام ع فرمود:(طور سینا که خداوند آن را بر روی بنی اسرائیل به پرواز درآورد آن هنگام که آنها را  زیر بالی از سوی خویش که در آن انواع و اقسام عذاب وجود داشت، قرار داد، تا اینکه تورات را پذیرفتند، و این همان سخن خداوند عزّوجل است که می‌فرماید: (و آن گاه که کوه را بر فراز سرشان چون سايبانی نگه داشتيم و می‌پنداشتند که اکنون بر سرشان خواهد افتاد.... تا انتهای آیه)». احتجاج طبرسی: ج 2 ص 65. اما مکانش پس از پرواز و منتقل شدنش کجا بود؟ پاسخ، نجف می‌باشد. از ثمالی روایت شده است: ابو جعفر(علیه السلام) در حدیثی برایم روایت نمود:(در وصیت امیر المؤمنین(علیه السلام) آمده است که مرا به پشت سر حرکت دهید و وقتی پاهایتان آسیب دید(سنگين شد) و نسیمی به استقبالتان آمد، مرا آنجا به خاک بسپارید؛ آنجا ابتدای طور سینا است) واین کار را انجام دادند. وسایل الشیعه(آل البیت): ج 14 ص 377.

[360]- النور : 35.

[361]- نور: 35.

[362]- البقرة : 138.

[363]- بقره: 138.