فهرست تفصیلی کتاب

الفصل الأول:

 سلاحف على طول الطريق   

فصل اول: 

لاکپشت‌هایی در طول مسیر  

جوردانو برونو وجاليلو جاليلي  

جوردانو برونو و گالیلئو گالیله    

آراء رجال الدين حول نظرية التطور  

نظریات بزرگان دین دربارهء نظریهء تکامل    

الدين المسيحي الكنسي والتطور!!  

مسیحیت کلیسا و تکامل!!  

الدين الوهابي السلفي والتطور  

دین وهابیّت سلَفی و تکامل     

بعض فقهاء السنة ونظرية التطور  

برخی فقهای اهل سنت و نظریهء تکامل  

 بعض فقهاء الشيعة ونظرية التطور  

برخی فقهای شیعه و نظریهء تکامل  

 الشيخ جعفر سبحاني  

شیخ جعفر سبحانی  

- السيد علي السيستاني  

سید علی سیستانی  

- السيد محمد الشيرازي وقصته مع دارون  

سید محمد شیرازی و ماجرای او با داروین  

نظرية الخلق دفعة أو دفعات هل يمكن أن يقبلها المنهج العلمي  

آیا روش علمی نظریهء خلقت یک‌باره یا چندباره را می‌پذیرد؟  

  الفصل الثاني :

 لا مناص عن قبول التطوّر  ، نظرية التطور ( النشوء والارتقاء) : 

فصل دوّم: 

گریزی از پذیرش تکامل نیست ، نظریهء تکامل (پیدایش و ارتقا):

أولاً: نظرية النشوء: (البذرة الأولى) 

اوّل: نظریهء پیدایش: (هستهء اولیه)

بحث في فرضيات النشوء: 

کنکاشی در فرضیه‌های پیدایش:

ثانياً: نظرية الارتقاء والتطور: 

دوم: نظریهء ارتقا و تکامل:

أدلة التطور: مجموع التمايز والانتقاء الطبيعي والوراثة ينتج تطوراً قطعاً: 

دلایل تکامل: مجموعهء دگرگونی ، انتخاب طبیعی و وراثت قطعاً به تکامل می‌انجامد:

علم التشريح المقارن :  

علم کالبدشناسی تطبیقی:

الاحفوريات : 

سنگواره‌ها :

التطور واضح في سلسلة الأحياء الموجودة سواء على مستوى أجزائها البدنية أم حتى على مستوى الغرائز : 

تکامل در زنجیرهء جانداران موجود آشکار است؛ چه در سطح اندام‌های بدن و چه در سطح غرایز :

بإجراء قانون التطور الكوني العام على الحياة الأرضية : 

جاری‌بودنِ قانونِ عامِّ تکاملِ هستی در حیاتِ زمینی :

الانتكاس أو ضمور وفقدان الأعضاء : 

پَسْ‌گَشت یا تحلیل رفتن و از دست دادنِ اندام‌ها:

الأنظمة البيئية المنعزلة ووجود أنظمة حياتية مختلفة فيها : 

اکوسیستم‌های جدا افتاده و وجود سیستم‌های حیاتی متفاوت در آنها :

وجود صفات غير سويّة لدى بعض الأحياء : 

وجود صفات ناهمسان در برخی جانداران:

التدجين والتربية : 

اهلی کردن و اصلاحِ نژاد :

الأدلة الجينية : وهي كثيرة، منها: اندماج الكروموسوم الثاني لدى الإنسان : 

دلایل ژنتیکی: از جمله: هم‌جوشی (ادغام) کروموزوم شمارهء دو در انسان:

الاشتراك بين الإنسان وبقية الرئيسيات في الفيروسات القهقرية (الريتافيرس) : 

مشترک بودن انسان و دیگر سرتیره‌ها در ویروس‌های پس‌گرد (رتروویروس):

إيجاز : 

خلاصه:

بعض الإشكالات على نظرية التطور والارتقاء : إشكال الاحتمالات على نظرية التطور : 

برخی اشکالات مطرح‌شده بر نظریهء تکامل و ارتقا : اشکال احتمالات بر نظریهء تکامل :

إشكال : الأعضاء المركبة المعقدة كالعين وسونار الخفاش : 

اشکال: اعضای ترکیبیِ پیچیده مانند چشم و سونار خفاش:

إشكال : إن الجزء الضئيل الذي يبدأ منه التطور لا فائدة فعلية منه ليعد تمايزاً تحصل تبعاً له عملية التطور بالانتقاء الطبيعي : 

اشکال: عضو ناکارآمدی که تکامل در آن آغاز می‌شود، فایده‌ای عملی ندارد تا تمایزی به‌دنبال آن حاصل شود که منجر به‌ تکامل بر اساس انتخاب طبیعی گردد :

الفصل الثالث   : 

التطور سنة إلهية : التاريخ الاحفوري للإنسان: 

فصل سوم:

 تکامل، سنتی الٰهی است تاریخ سنگوارهای انسان :

عمر آدم الديني وعمر الإنسان الاحفوري العلمي على الأرض: 

عمر آدم از دیدگاه دین، و عمر سنگواره انسانی روی زمین بر مبنای علم:

نظرية التطور والقرآن: 

نظریهء تکامل و قرآن:

نظرية التطور والروايات الإسلامية وحجية آدم على أشباه الناس في زمانه: 

نظریهء تکامل و روایات اسلامی و حجت بودن آدم بر انسان‌نماهای زمان خودش:

هل الإنسان أصله قرد ؟!! 

آیا اصل انسان، میمون است؟!!

الإنسان خلق في أحسن تقويم ، ويمكن أن يعود قرداً خاسئاً وفي أسفل سافلين بحسب النص الديني !  

طبق متون دینی انسان به نیکوترین صورت آفریده شده است و می‌تواند به بوزینه‌ای مطرود تبدیل شود و به اسفل السافلین (پست‌ترین مراتب) بازگردد! 

الحق في مسألة خلق آدم: بداية خلق الله للإنسان 

حقیقت ماجرای آفرینش آدم: آغاز آفرینش انسان توسط خدا

معنى رفع تراب الأرض إلى السماء الأولى: 

معنای رَفعِ (بالا بردنِ) خاکِ زمین به آسمانِ اوّل:

نزول آدم إلى الأرض: 

نزول آدم به زمین:

آدم الأرضي والميثاق والامتحان والإيمان: 

آدمِ زمینی و میثاق و امتحان و ایمان :

النص الديني الثابت لا يعارض نظرية التطور: 

متن دینی اثبات‌شده تعارضی با نظریهء تکامل ندارد:

نصوص دينية توهم بعضهم تعارضها مع التطور: مثل عيسى: 

برخی متون دینی که به گمان عده ای با تکامل تعارض دارد : مَثَل حضرت عیسی :

مجتمع آدم: 

جامعهء آدم:

كيف أنزلت الأنعام! 

چهارپایان چگونه نازل شدند؟!

بحث في العلاقة بين زنا المحارم والتطور: 

پژوهشی دربارهء زنا با محارم و تکامل:

اليهود والمسيحيون: 

یهودیان و مسیحیان : 

أقوال علماء السنة: المرأة خلقت من ضلع أعوج: وفي زواج الاخوة والأخوات (زنا المحارم)…

سخنان علمای اهل سنت : خلق زن از دنده‌ای کج … ازدواج خواهر و برادر (زنا با محارم)…

أقوال بعض فقهاء الشيعة: 

سخنان برخی فقهای شیعه :

إشكال زنا المحارم والتوافق بين الدين والتطور: 

اِشکال زنا با محارم و سازگارى دین با تکامل :

هل هناك من ينصف آل محمد (عليهم السلام): 

آیا کسی هست که در مورد آل محمد (عليهم السلام) انصاف به‌خرج دهد؟

مقولة أن حواء خلقت من ضلع آدم … في مواجهة علمية : 

مقولهء آفرینش حوا از دندهء آدم .... در یک رویاروییِ علمی :

الفطرة وزنا المحارم : 

زنا با محارم و فطرت :

بحث في حمل مريم (عليها السلام) بذكر (عيسى عليه السلام) : 

بررسی باردار شدن مریم (عليها السلام) به پسر (عیسی عليه السلام) :

الفصل الرابع : 

نظرية التطور والأدلة العقلية على وجود الرب أو الإله : 

فصل چهارم ، 

نظریهء تکامل و دلایل عقلی بر وجود پروردگار ، اله یا خداوندگار ،

نظرية التطور ومغالطة التجزئة وانكار وجود الإله: 

نظریهء تکامل و مغالطهء پاره‌پاره کردن موضوع و انکار وجود اِله :

فصل الخطاب "التطور هادف": 

ختم کلام: تکامل هدفمند است

آلة الذكاء: 

ابزار هوشمندی :

الأدلة العقلية التي يسوقها القرآن لإثبات وجود الله: 

دلایل عقلی که قرآن برای اثبات وجود الله پیش می‌کشد :

الدليل الأول على وجود إله مطلق: "صفة الأثر دالة على صفة المؤثر" 

نخستین دلیل بر وجود خداوندگار مطلق: صفت اثر دلالتی است بر صفت مؤثر

صفة الأثر دالة على صفة المؤثر في الكون الذي نعيش فيه: 

صفت اثر دلالتی است بر صفت مؤثر، در جهانی که در آن زندگی می‌کنیم:

صفة الأثر دالة على صفة المؤثر في الحياة الأرضية: 

صفت اثر دلالتی است بر صفت مؤثر، در زندگی زمینی:

الأول: الخريطة الجينية 

اول: نقشهء ژنتیکی (ژنوم)

هل الطفر الجيني عشوائي مئة بالمئة؟ 

آیا جهش ژنتیکی صد‌درصد تصادفی است؟

الثاني: قانون الارتقاء بالانتخاب أو "الاصطفاء" الطبيعي  

دوم: قانون تکامل به‌وسیلهء انتخاب یا گزینش طبیعی

الثالث: الغاية أو الهدف من التطور  

سوم: غایت یا هدف تکامل

التطور هادف من خلال دراسة نتاجه وقانونية الخريطة الجينية: 

تکامل با استناد به بررسی نتایج و ضابطه‌مند بودنِ نقشهء ژنتیکی هدفمند است:

التطور والعائلة المستقرة: 

تکامل و خانوادهء پایدار :

الخريطة الجينية وقانونية عملها: 

نقشهء ژنوم و ضابطه‌مند بودن عملکرد آن :

الجينات المتقاعدة: 

ژن‌های بازنشسته:

نتائج التطور والهدف: 

دست‌آوردهای تکامل و هدف:

وصول خطوط تطويرية مستقلة لنفس النتيجة: 

رسیدن مسیرهای تکاملیِ مستقل به نتیجهء یکسان:

الاتجاهات المحددة للتطور والهدف: 

 جهتگیری‌های خاصِ تکامل و هدف:

عدم ثبات سرعة التطور والقانون الجيني: 

ثابت نبودنِ سرعتِ تکامل و قانونِ (نقشهء) ژنوم:

قانون اللغة الجينية: 

قانونمندی زبان ژنتیکی:

قانونية التوازن في الانتخاب:  

قانونمند بودن تعادل در انتخاب:

كيف نرى الله في خلقه؟  صورة أخرى ترينا المقنن إذا وجدنا القانون:  

 چگونه خدا را در مخلوقاتش ببینیم؟ صورت دیگری که به ما نشان می‌دهد در صورت وجود قانون، قانون‌گذار هم وجود خواهد داشت:

نظرية التصميم الذكي:  

نظریهء طراحی هوشمند:

الفصل الخامس : 

صفة الأثر دالة على صفة المؤثر في الإنسان : 

فصل پنجم: 

صفت اثر دلالتی است بر صفت مؤثّر ؛ در مورد انسان ،

آلة الذكاء الفائق - دماغ الإنسان: 

ابزار هوشمندی برتر: مغز انسان:

التفكير : 

تفکّر:

تعقيبان: حقوق الحيوان:

دو پِی‌نوشته: حقوق حیوانات ،

 علي وفاطمة وصغارهم يفسدون مخطط الجينة الأنانية فهل من متدبر ؟ 

علی و فاطمه و کودکان‌شان نقشهء ژن خودخواه را نقش‌برآب می‌کنند، آیا کسی نیست که بیندیشد؟

عن أي إيثار نتكلم ؟!  

از کدام ایثار سخن می‌گوییم؟!

ثقافة الهومو سابينس:  

فرهنگ هومو ساپینس :

النظريات أو الأطروحات التي وضعت لتفسير الطفرة الثقافية للإنسان: 

نظریه‌ها یا ایده‌پردازی‌هایی که برای تفسیر جهش فرهنگی انسان مطرح شده است :

نظرية التطور البيولوجي نفسها تحاول تفسير الأمر: 

نظریهء تکامل بیولوژیکی می‌کوشد این موضوع را تفسیر کند:

نظرية الميمات:  

نظریهء میم‌ها :

محاولة دوكنز لتفسير الأخلاق:  

السمعة:  

استعراض القوة والجرأة والتفوق:  

تلخيص دوكنز لأسباب الإيثار الأربعة:  

محاولة دوكنز لتفسير الأخلاق والإيثار الحقيقي لم تنتهِ:  

تلاش داوکینز برای تفسیر اخلاق ، 

شهرت ، 

قدرتنمایی، جرأت و سروری ، 

خلاصهء دلایل چهارگانهء ایثارگری داوکینز ، 

تلاش نافرجام داوکینز برای تفسیر اخلاق

مناقشة ما طرحه دوكنز:  ضحايا الوقواق:  

بررسی ایده‌پردازی داوکینز: قربانیان کوکو (فاخته):

تبنّي طفل:  

فرزندخواندگی:

إيثار الأقارب:  

ایثارگری خویشاوندان:

الإيثار التبادلي:  

ایثارگری دوجانبه:

خلاصة:  

خلاصه:

فصل الخطاب: أنانية الجين لا تسمح بمرور الإيثار الحقيقي 

ختم کلام: خودخواهی ژن‌ها سد راه ایثارگری واقعی است

أطروحة الفضائيين: 

ایدهء موجودات فضایی:

الطرح الديني السائد: 

گفتمان غالب دینی:

أطروحة دينية أخرى: 

یک ایدهء دینی دیگر:

الحق الذي في هذا الكتاب: 

حقیقتی که در این کتاب ارائه شده است:

الثقافة الإنسانية:  

فرهنگ انسانی :

الأدب في سومر وأكاد: مؤشرات طفرة في الإدراك والفكر: 

ادبیات در سومر و اکد : نشانه‌های جهش در درک و اندیشه :

أصل السومريين: 

خاستگاه سومریان :

حضارة وثقافة السومريين أو الاكاديين:

تمدن و فرهنگ سومریان یا اکدیان : 

 المعايير الأخلاقية كالعدالة: 

معیارهای اخلاقی مانند عدالت ، 

السلوك الاجتماعي المنظم: 

رفتارهای اجتماعی سازمان‌یافته ، 

تنظيم المدارس ووسائل التعليم: 

سازمان‌دهی مدارس و وسایل آموزش

الأدب:  

ادبیات:

النتاج العلمي والصناعي: 

دست‌آوردهای علمی و صنعتی :

التدين والاهتمام بعالم ما وراء الطبيعة:  

دین‌داری و اهتمام به عالم ماوراء الطبیعه ( عالم غیب ) :

مراسي مختارة في موانئ سومر وأكاد: ملاحم سومر واكاد والدين الإلهي:  

توقفگاه‌های برگزیده از چشم‌اندازهای سومر و اکد : حماسه‌های سومر و اکد و دین الٰهی:

دين سومر واكاد والأديان الثلاثة: الإسلام ، المسيحية ، اليهودية 

دین سومر و اکد و ادیان سه‌گانه:  اسلام، مسیحیّت و یهودیّت

هل هي قصة نبي الله أيوب يرويها السومريون قبل أن تحدث؟! 

آیا این همان داستان ایوب پیامبر خدا است که سومریان آن را پیش از وقوعش روایت می‌کنند؟!

بلاد سومر واكاد بكت دموزي والآن تبكي الحسين(عليه السلام) ؟! 

سرزمین سومر و اکد بر دموزی گریست و اکنون بر حسین(عليه السلام) می‌گرید؟!

رثاء السومريين لتموز أو دموزي: 

مرثیه‌سرایی سومریان بر تَموز یا دموزی :

جلجامش ابن ننسونا الأم الباكية على دموزي ! 

گیلگمش پسر نانسونا، مادری مویه‌کنان بر دموزی!

جلجامش شخصية دينية: 

گیلگمش شخصیتی دینی :

جلجامش ويوسف (عليه السلام): 

گیلگمش و یوسف (عليه السلام):

هناك من يسقط أو يتعثر في رحلة الخلود : 

کسانی که در سفر جاودانگی سقوط می‌کنند یا می‌لغزند :

رحلة جلجامش إلى جده نوح(عليه السلام):  

سفر گیلگمش به سمت جدش نوح(عليه السلام): 

السومريون وحاكمية الله: 

سومریان و حاکمیت خدا:

بحث في طوفان نوح: 

کنکاشی در طوفان نوح:

بعض الإشكالات العلمية على قصة الطوفان الدينية التقليدية: ملخص بعض إشكالات الملحدين على قصة نوح الدينية التقليدية: 

خلاصهء برخی اشکالات ملحدان بر داستان عامیانهء دینی طوفان نوح: برخی اشکالات علمی بر داستان عامیانهء دینی طوفان:

قصة الطوفان عند السومريين والبابليين أو شعوب ما بين النهرين: 

داستان طوفان از دیدگاه سومریان و بابلیان یا اقوام بین‌النهرین:

قصة نوح كما وردت في ملحمة جلجامش 

ماجرای نوح، آن طور که در حماسهء گیلگمش آمده‌است

نص بابلي آخر عن قصة الطوفان السومرية وهو نص اتراحيس: 

متن آتراهاسیس؛ یک متن بابلی دیگر از داستان طوفان سومری:

قصة الطوفان في التوراة: 

داستان طوفان در تورات:

سبب طوفان نوح في توراة ديني وغضب إلهي: 

در تورات، علت طوفان نوح، دینی و ناشی از خشم الهی می‌باشد:

قصة الطوفان في القرآن: 

داستان طوفان ِدر قرآن :

قصة طوفان نوح في الروايات: 

داستان طوفان نوح در روایات:

مكان طوفان نوح: 

مکان طوفان نوح:

زمان طوفان نوح: 

زمان طوفان نوح:

مكان رسو سفينة نوح (عليه السلام) (دلمون - ارارت - الجودي): 

لنگرگاه کشتی نوح(عليه السلام) (دلمون، آرارات، جودی):

الفصل السادس :

 العدم غير منتج ﴿أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ﴾

فصل ششم: 

عدم، نامُوَلّد است ، 

 الدليل الثاني على وجود إله مطلق: العدم غير منتج

الدليل الثاني على وجود إله مطلق: العدم غير منتج

تفسير وجود الكون: 

تفسیر وجود جهان:

نظرية الانفجار العظيم (الكبير ) : 

نظریهء انفجار بزرگ ( مهبانگ ) :

النظرية الكمية - ميكانيك الكم 

(( Quantum Theory )) : 

نظریهء کوانتوم - مکانیک کوانتومی (Quantum Theory) :

بين حتمية نيوتن واحتمالية وريبة ميكانيك الكم : 

مقایسهء جبرگرایی نیوتنی با احتمال و عدم قطعیت در مکانیک کوانتوم :

نظرية النسبية الخاصة: 

نظریهء نسبیّت خاص :

الترابط الكمومي والأكوان المتعددة : 

انسجام کوانتومی و چند جهانی:

حول الترابط الكمومي وما يلزم منه 

دربارهء انسجام کوانتومی و آنچه از آن ناشی می‌شود

قطة شرودنغر وتأثير المشاهد في المنظومة : 

گربهء شرودینگر و تأثیر ناظر بر سیستم : اشکال یا پارادوکس گربهء شرودینگر، در قالب یک آزمایش فکری به صورت زیر مطرح می‌شود:

نشاهد الأشياء أم نخلقها بالمشاهدة ؟! : 

آیا ما اشیا را مشاهده می‌کنیم یا آنها را با مشاهده می‌آفرینیم؟!

ميكانيك الكم والسببية : 

مکانیک کوانتوم و علیّت :

نظرية النسبية العامة : 

نظریهء نسبیت عام:

نقطة تفرد ( singularity ) : 

نقطهء تکینگی (singularity) :

سرعة الإفلات : 

سرعت گریز:

أفق الحدث : 

افق رویداد :

إشعاع الثقب الأسود  :  

تابش سیاه‌چاله :

نماذج فريدمان : 

مدل‌های فریدمان :

للكون بداية : 

هستی را آغازی است:

ظاهرة دوبلر وكون يتمدد : 

پدیدهء دوپلر و جهانی در حال گسترش:

إشارة من الهيدروجين أن للكون بداية :  

دلالتی از هیدروژن بر اینکه هستی آغازی دارد:

إشعاع الخلفية الكوني : 

تابش پس‌زمینهء کیهانی :

العودة إلى بداية الكون : 

بازگشت به آغاز هستی :

بعد البداية بقليل : 

اندکی پس از آغاز:

المادة المضادة : 

پادماده :

المادة المظلمة : 

مادهء تاریک:

الطاقة المظلمة : 

انرژی تاریک:

الأكوان المتعددة : 

جهان‌های چندگانه:

ميكانيك الكم وكون من لا شيء : 

مکانیک کوانتوم و جهانی از هیچ:

مفردة الانفجار العظيم : 

تکینگی انفجار بزرگ :

هوكنج ومبردة الانفجار العظيم : 

هاوکینگ و تکینگی انفجار بزرگ:

هوكنج يستغني عن المفردة والرب : 

هاوکینگ و بی‌نیازی از تکینگی و پروردگار:

نظرية الأوتار : 

نظریهء ریسمان‌ها :

الأكوان المتعددة وكون من لا شيء : 

جهان‌های چندگانه و هستی از هیچ‌چیز :

كون طاقته الكلية صفر : 

مجموع انرژی جهان صفر است :

مجموع الطاقة في الكون وكون من لا شيء : 

مجموع انرژی در جهان و جهانی از هیچ‌چیز :

أين نحن ؟! 

ما کجاییم؟!

الأحلام (الرؤى) : 

خواب‌ها (رؤیاها):

تنبيهات مختارة : 

نکات برگزیده:

ملحق ۱ - تعريفات 

پیوست ۱ - تعریف‌ها

ملحق ۲  : هادي المدرسي : ياسر حبيب : كمال الحيدري :

 پیوست ۲ ، هادی مدرسی :

یاسر حبیب :

سخنان کمال حیدری در باب نظریهء تکامل: