پرسش ۵۵۳: چند سوال از تفسیر قرآن و روابط زناشویی ، مشورت با زنان ، کتک زدن و…

پرسش ۵۵۳:

 چند سوال از تفسیر قرآن و روابط زناشویی

السؤال/ ٥٥٣: بسم الله الرحمن الرحيم، اللهم صل على محمد وآل محمد الأئمة والمهديين وسلم تسليماً.

السلام عليكم ورحمة الله وبركاته، وعظم الله أجوركم باستشهاد الصديقة الطاهرة فاطمة الزهراء صلوات ربي عليها.

پرسش ۵۵۳: بسم الله الرحمن الرحیم

 اللهم صل علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.  السلام علیکم و رحمة الله و برکاته، خداوند پاداش شما را در شهادت صدیقه‌ی طاهره‌ فاطمه‌ی زهرا(ع)  عظیم گرداند.

إلى سيدي ومولاي وأبي يماني آل محمد .. إنه دائماً يراودني شعور بالحزن والقلق وأفكار بالتالي توصلني إلى اليأس.

به سرور و مولا و پدرم، یمانی آل محمد‌.... احساسات، پیوسته مرا به حزن و دل‌واپسی و پریشانی و در ‌نتیجه به یأس و نا‌امیدی سوق می‌دهد.

سيدي ومولاي، إني أريد منك أي شيء يساعدني على أن أتخلص من هذا الشعور، وأن أكون أهلاً لنصرة محمد وآله باللسان والسنان مكن الله لكم في الأرض سادتي وموالي.

سرور و مولایم! هر چیزی که مرا کمک کند تا از این احساس رهایی یابم را از شما درخواست دارم، و این‌که برای نصرت محمد و آل او با لسان و سنان شایستگی داشته باشم. ای آقایان من و سرورانم! خداوند شما را در زمین تکمین عطا فرماید!

رسالة أخرى:

نامه‌ای دیگر:

بسم الله الرحمن الرحيم، اللهم صلي على محمد وآل محمد الأمة والمهديين وسلم تسليماً.

السلام عليكم ورحمة الله وبركاته.

بسم الله الرحمن الرحیم، اللهم صل علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

السلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

عظم الله لكم الأجر باستشهاد الصديقة الطاهرة فاطمة الزهراء صلوات ربي عليها، وعلى أبيها رسول الله(ص) سيد البشر، وعلى بعلها أمير المؤمنين(ع) سيد الأوصياء، وعلى بنيها الحسن والحسين وزينب والأئمة والمهديين(ع)، وبالخصوص ولدها بقية الله في الأرض ووصيه (مكن الله لهم في الأرض).

خداوند پاداش شما را در شهادت صدیقه‌ی طاهره‌ فاطمه‌ی زهرا(ع)  عظیم گرداند؛ درود خداوند بر او و بر پدرش پیامبر خدا(ص)  سید‌‌ البشر، و بر همسرش امیرالمؤمنین(ع) سید الاوصیا، و بر دو پسرش حسن و حسین و زینب و ائمه و مهدیین(ع)، و به خصوص بر فرزندش بقیة الله در زمین و وصی او (که خداوند ایشان را در زمین تمکین عنایت فرماید).

اللهم العن ظالميها وغاصبي حقها وحق بنيها وأنصار بنيها، اللهم اجعل لنا الشرف في نصرتهم باسمك الواحد القهار وبالصلاة على محمد وآل محمد الأئمة والمهديين وسلم تسليماً.

خداوندا! کسانی که بر حضرت زهرا(ع) ستم کردند و حق او و فرزندان و انصار فرزندان او را غصب نمودند لعنت کن. خداوندا! در نصرت ایشان ما را شرافت عطا فرما! به نام نامی‌ات «واحد قهار» و با صلوات بر محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

والحمد لله رب العالمين

و الحمد لله رب العالمین.

إلى سيدي ومولاي يماني آل محمد(ع)، لديّ بعض الأسئلة، منها:

خطاب به سرور و مولایم، یمانی آل محمد(ع)، من چند سؤال دارم، از جمله:

قال تعالى: ﴿الزَّانِي لَا يَنكِحُ إلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ﴾([154])، عند قراءتي إلى هذه الآية تداخلني أفكار كثيرة، وأنت تعلم يا مولاي أن للإنسان خفايا كثيراً منها ذنوب الإنسان وأشياء لا نعرفها الله يعرفها، ولا أعرف ماذا تعني هذه الآية: ﴿وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ﴾، هل هي حرام من الله أم من الإنسان المؤمن؟ اعذرني يا مولاي على قلة فهمي في صياغة الأسئلة وإني أعلم أنك يا سيدي تعرف قصدي.

خدای متعال فرموده است: ﴿مرد زناکار جز زن زناکار یا مشرک را نمی‌‌گیرد، و زن زناکار را جز مرد زناکار یا مشرک نمی‌گیرد، و این بر مؤمنان حرام شده است)([155]). وقتی این آیه را می‌خوانم، افکار زیادی در سرم می‌چرخد و شما ای سرورم، می‌دانی که انسان، نهفته‌های زیادی دارد که گناهان آدمی از آن جمله است و چیزهایی که ما نمی‌دانیم و خدا می‌داند. من منظور این آیه را که می‌فرماید: ﴿و این بر مؤمنان حرام شده است)  متوجه نمی‌شوم؛ آیا از طرف خدا حرام است یا از طرف انسان مؤمن؟ سرورم! عذر مرا بر کم فهمی‌ام در نحوه‌ی سؤال کردن بپذیر و من می‌دانم تو ای سرورم، منظورم را متوجه هستی.

في بداية سورة الواقعة لماذا بدأ سبحانه وتعالى بأصحاب الميمنة ولم يبدأ بالسابقين أو أصحاب المشأمة حسب ترتيب الصفات إما بالمقربين أو الضالين كما في نهاية السورة.

در ابتدای سوره‌ی واقعه، چرا خدای سبحان با «اصحاب میمنه» شروع کرده است، نه با «السابقین» یا «اصحاب المشامة» (اهل شقاوت) برحسب ترتیب صفات؛ همان‌طور که در انتهای سوره با «مقربین» یا «ضالین» آمده است؟

في القرآن الكريم وروايات أهل البيت (عليهم صلوات الله أجمعين) كلام عن المرأة، وأسئلتي سيدي:

سرورم! در قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) سخنی درباره‌ی زن هست، و سؤال من این است:

ما هي المشورة التي فيها يجب أن يخالفها الرجل بها؛ لأن دائماً الرجال عندما يكون موضوع وتتكلم به المرأة معهم وتعطي رأيها يقولون شاوروهن واخلفوهن، وهذا يجعل في القلب حيرة وكسرة؛ لأنهم يحتجون علينا بأهل البيت(ع).

آن کدام مشورت است که مرد باید با آن مخالفت کند؟ زیرا همیشه وقتی موضوعی پیش می‌آید و زن‌ها با مردها در مورد آن صحبت می‌کنند و نظرشان را بیان می‌دارند، آقایان می‌گویند «شاوروهن و اخلفوهن» (با زنان مشورت کنید و مخالف آن عمل نمایید). این باعث می‌شود که دل، سرگشته و شکسته شود زیرا آن‌ها با اهل بیت(ع) با ما احتجاج می‌کنند.

سيدي، أريد أن تحكم لنا مدى حدود تكلم وتعامل المرأة مع الأجنبي (غير المحرم)، وكذلك للرجل ومدى تعامله مع الأجنبية (الأنصارية أو غير الأنصارية)، هل هو نفس التعامل من جميع النواحي؟

سرورم! خواهش می‌کنم برای ما حدود سخن گفتن و تعامل داشتن زن با مرد بی‌گانه (نامحرم) را مشخص نمایید. هم‌چنین برای مرد و این‌که یک مرد با زن بی‌گانه (چه از انصار و چه از غیر انصار) چه مقدار می‌تواند تعامل داشته باشد را بیان دارید. آیا این تعامل در همه‌ی ابعاد و جوانبش می‌تواند باشد؟

هنالك تعاملات عند بعض الإخوة الأنصار مع زوجاتهم فيها كثير من السب والشتم وقد يصل إلى أشياء أخرى نخجل أن نتكلم بها، وكذلك تعاملهم بالضرب معهن وهذا لا أتكلم به عن نفسي ولكن لأشياء واقعة تبعث الحزن في قلوبنا، وأسأل الله أن يوفق إخواني لكل خير وأن يبدلوا هذه التعاملات بتعامل يصل به الأخوات الأنصاريات إلى الله ونصرة محمد وآل محمد باللسان والسنان.

برخی برادران انصار رفتارهایی با زنانشان دارند که با فحش و دشنام زیادی همراه است و بعضی وقت‌ها کار به جاهایی می‌کشد که از بیان آن‌ها خجالت می‌کشیم. هم‌چنین گاهی اوقات زنان‌شان را کتک می‌زنند؛ من این‌ها را از خودم نمی‌گویم بلکه چیزهایی است که اتفاق افتاده و دل‌های ما را به درد آورده است. از خداوند مسئلت می‌نمایم که برادرانم را بر هر خیری موفق بدارد و به جای این برخوردها، رفتاری پیشه کنند که خواهران انصار با آن به خدا برسند و با لسان و سنان محمد و آل محمد را یاری دهند!

يا سيدي ومولاي وقرة عيني، إن الفرحة لا تسعني؛ لأنكم معنا في هذا الزمان يا سادتي وموالي، والله إني أحياناً لا أصدق نفسي عندما أسمع صوتكم العزيز علينا، ونتمنى من الله بحق الصديقة الزهراء (عليها السلام) أن يجعل لنا الشرف في نصرتكم عليكم السلام.

ای سرور و مولایم! ای نور دیده‌ام! خوشحالی‌ام قابل توصیف نیست؛ زیرا در این زمان شما با ما هستید. ای آقایان من و سرورانم! به خدا سوگند من گاهی اوقات باور نمی‌کنم که صدای شما را که نزد ما بسیار ارجمند و عزیز است می‌شنوم. از خداوند تقاضا داریم که به حق صدیقه‌ی زهرا(ع)  ما را به نصرت شما مشرّف گرداند. علیکم السلام.

اعذرني يا سيدي ومولاي إن كان مني تجاوز بالكلمات؛ لأني التقطها بصعوبة لأنها متزاحمة وأنا مرتبكة.

سرور و مولایم! اگر در کلمات از حد تجاوز کردم، مرا ببخش؛ زیرا من به سختی آن‌ها را مرتب نمودم؛ زیرا کلمات انبوه‌اند و من آشفته و سرگردان!

اللهم مكن لمحمد وآل محمد وقائم آل محمد عاجلاً غير آجل بحق فاطمة وأبيها وبعلها وبنيها والسر المستودع فيها.

خداوندا! به حق فاطمه، پدرش، همسرش، فرزندانش و سرّ پنهانش، محمد و آل محمد و قائم آل محمد را در اسرع وقت تمکین عنایت فرما!

والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته.

المرسلة: أم زينب - العراق

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته.                                                                                                

  فرستنده: ام زینب ـ عراق

الجواب: بسم الله الرحمن الرحيم

والحمد لله رب العالمين، وصلى الله على محمد وآل محمد الأئمة والمهديين وسلم تسليماً.

پاسخ:  بسم الله الرحمن الرحیم

و الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً. 

أسأل الله أن يوفقكم لذكره سبحانه وتعالى وقراءة القرآن فإن فيها جلاء للقلوب وطهارة للنفوس، فأكثري من قراءة القرآن وخصوصاً من قراءة سورة يس والواقعة وآية السخرة، وهي: ﴿إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثاً وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَكَ اللّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ * ادْعُواْ رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَخُفْيَةً إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ * وَلاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفاً وَطَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ﴾([156]) لطرد شياطين الإنس والجن كفاك الله شرهم.

از خداوند مسئلت می‌نمایم که شما را بر ذکر خدای سبحان و تلاوت قرآن که در آن صیقل دل‌ها و طهارت نَفْس‌ها است، موفق بدارد! قرآن زیاد بخوان، مخصوصاً سوره‌ی یس، واقعه و آیه‌ی سخره را که به شرح زیر است: ﴿پروردگار شما الله است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید، پس به عرش پرداخت، شب را در روز می‌پوشاند و روز، شتابان آن را می‌طلبد و آفتاب و ماه و ستارگان مسخّر فرمان او هستند. آگاه باشید که آفرینش و فرمان‌روایی سزاورا او است. خدا، پروردگار جهانیان، به غایت بزرگ است*  پروردگارتان را با تضرع و در نهان بخوانید، زیرا او متجاوزان سرکش را دوست ندارد*  در زمین آن‌گاه که به صلاح آمده است فساد مکنید و خدا را از روی بیم و امید بخوانید و رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است)([157])  تا شیاطین انس و جن دور شوند که خداوند شرّ آن‌ها را از شما باز‌می‌دارد.

ج س١: ﴿الزَّانِي لَا يَنكِحُ إلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ﴾([158])، لا يزني الزاني وهو يزني وهو مؤمن إنما يخلع عنه ثوب الإيمان، فإن ندم وتاب عاد إليه إيمانه، فالتحريم بالآية على الزاني والزانية المشهورين بالزنا ولم تظهر منهم توبة فهؤلاء يحرم مناكحتهم.

پاسخ سؤال ۱ ـ ﴿مرد زناکار جز زن زناکار یا مشرک را نمی‌گیرد، و زن زناکار را جز مرد زناکار یا مشرک نمی‌گیرد، و این بر مؤمنان حرام شده است)([159]). زناکار، در حال زنا، مؤمن نیست بلکه جامه‌ی ایمان از او کنده می‌شود؛ اگر پشیمان شود و توبه کند، ایمانش باز‌می‌گردد. تحریمی که در آیه آمده مربوط به مردان و زنان زناکاری است که به زنا مشهورند و توبه‌ی آن‌ها آشکار نشده است. ازدواج با این عده حرام است.

وفقكم الله، وقد بيَّنت هذا الأمر في الشرائع وهذا هو النص من كتاب الشرائع: (ولا يجوز الزواج من المشهورة بالزنا إلا أن تظهر توبتها).

خداوند شما را توفیق دهد! من این موضوع را در «شرایع الاسلام» توضیح داده‌ام و این متن از کتاب شرایع است: «ازدواج با زنی که به زنا شهرت دارد جایز نیست، مگر این که توبه‌اش را آشکار نماید».

ج س٢: ربما أنت اشتبهت بالسؤالين في بداية السورة ﴿فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ *  وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ﴾ واعتقدت أنه بدأ بأصحاب الميمنة في حين أنه بدأ بالمقربين وبيّن حالهم ﴿وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُوْلَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ * فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ... ﴾ ثم أصحاب اليمين وبيّن حالهم ﴿وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ * فِي سِدْرٍ مَّخْضُودٍ ...﴾ ثم أصحاب الشمال وبيّن حالهم ﴿وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ * فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ ... ﴾ وكذا في نهاية السورة.

پاسخ سؤال ۲ احتمالاً شما درباره‌ی دو سؤالی که در آغاز سوره هست، دچار اشتباه شده‌ای: ﴿... یکی اهل سعادت، اهل سعادت چه حال دارند؟ دیگر اهل شقاوت، اهل شقاوت چه حال دارند؟)  و گمان نموده‌ای که سوره‌ی واقعه با اصحاب اهل سعادت آغاز شده، حال آن‌که این سوره با مقربین شروع شده و وضعیت آن‌ها را توصیف کرده است: ﴿آن‌ها که سبقت جسته بودند و اینک پیش افتاده‌اند، اینان مقربانند، در بهشت‌های پرنعمت ...)....﴾ سپس اصحاب یمین و وضعیت آن‌ها را بیان نموده است: ﴿اما اصحاب سعادت، اصحاب سعادت چه حال دارند؟ در زیر درخت سدر بی‌خار‌....) آن‌گاه به توصیف اصحاب شِمال و وضعیت آن‌ها پرداخته است: ﴿اما اصحاب شقاوت، اصحاب شقاوت چه حال دارند؟ در باد سموم و آب جوشانند‌....) و همین‌طور در پایان سوره.

أما السؤالان في بداية السورة عن أصحاب الميمنة وأصحاب المشأمة وترك السؤال عن المقربين فهو لبيان شرف المقربين وعلوِّ شأنهم وأنهم أغنياء عن السؤال عن حالهم أو بيان حالهم، ولذا بدأ سبحانه مباشرة ببيان حالهم دون السؤال عنه.

این‌‌که در ابتدای سوره، دو سؤال درباره «اصحاب المیمنه» و «اصحاب المشأمه» آمده و از مقربین سؤالی مطرح نشده است، برای بیان عظمت و شرافت مقربین و بلندی مقام و مرتبه‌ی آن‌ها است؛ و این‌که آن‌ها بی‌نیاز از آن هستند که درباره‌ی وضعیت‌شان سؤالی مطرح شود یا وضعیت ایشان تبیین و توصیف گردد. لذا خداوند سبحان به طور مستقیم و بدون این‌که در این مورد سؤالی مطرح نماید، به بیان وضعیت آن‌ها پرداخته است.

ج س٣:

أ: من السفه أن نقول استشر شخصاً لتخالفه، بل هو من قلة الأدب، وليس كل ما روي عن أهل البيت(ع) صحيحاً، فهناك من أخطأ في النقل عنهم، وهناك من تقصد الافتراء عليهم ليسيء لهم، وما وجدتموه يخالف القرآن وخلق القرآن فأكيد أنه لم يصدر من أهل البيت(ع)، بل هو نقل خاطئ أو مصحف أو أنه كلام مفترى عليهم(ع).

پاسخ سؤال ۳ الف: این از سفاهت است که بگوییم با کسی مشورت کن و بر خلافش عمل نما!؛ حتی این کار از کم‌ادبی است! این‌گونه نیست که تمام آن‌چه که از اهل بیت(ع) روایت شده است، صحیح باشد. گاهی اوقات کسی در نقل مطلب از آن‌ها اشتباه کرده است و  گاهی اوقات کسانی هستند با هدف اهانت نمودن به آن‌ها، نسبت دروغ به ایشان داده‌اند. هر‌چه را که دیدید با قرآن و خُلق قرآن مخالف است، قطعاً از اهل بیت(ع) صادر نشده است؛ بلکه یا نقل اشتباه‌آمیز است یا تحریف شده و یا کلامی است که به دروغ به این بزرگواران منتسب گشته است.

ب: الكلام بين المرأة والرجل جائز، ولكن المفروض أن يكون الكلام لسبب صحيح ومقبول، كالعمل والإرشاد، ولا يكون كلاماً عبثياً ولأجل الكلام فقط.

ب: سخن گفتن بین زن و مرد جایز است ولی باید کلام برای غرضی درست و مقبول باشد مانند کار یا راهنمایی کردن و این گفت‌‌و‌گو نباید از روی بی‌هودگی و شوخی و صرفاً برای هم‌کلام شدن باشد.

ج: الزوج والزوجة هما شخصان اقترنا بعقد، فأكيد أنهما ليسا شخصاً واحداً، بل هما اثنان وبالتالي لابد أن يكون بينهما اختلاف وافتراق في أمور كثيرة، وهذا يحتاج للصبر وتحمل كل واحد منهما للآخر، ولابد من المودة والرحمة بين الزوجين لتستمر حياتهما معاً، وإلا فالصدام بينهما هو مؤشر على فشل أحدهما أو فشلهما الاجتماعي معاً، ولهذا حثّ الله سبحانه وتعالى أن يتدخل بعض أفراد المجتمع القريب منهما وهم أهله وأهلها لإرشاد الزوجين ونصحهما وحل المشاكل التي سببت الخلاف بينهما، قال تعالى: ﴿وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُواْ حَكَماً مِّنْ أَهْلِهِ وَحَكَماً مِّنْ أَهْلِهَا إِن يُرِيدَا إِصْلاَحاً يُوَفِّقِ اللّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيماً خَبِيراً﴾([160]).

ج: زن و شوهر دو نفر هستند که به وسیله‌ی عقد، همسر و مصاحب یکدیگر گشته‌اند؛ بنابراین تأکید می‌شود که اینان یک نفر نیستند بلکه دو نفرند و به طور طبیعی وجود اختلاف و تفاوت در بسیاری از موارد، بین آن‌ها حتمی است، و این به صبر نیاز دارد و این‌که هر یک دیگری را تحمل کند (و نسبت به او شکیبایی ورزد). بین زوجین باید مهر و محبت و مهربانی برقرار باشد تا زندگی مشترک آن‌ها با هم استمرار یابد وگرنه اصطکاک و کشمکش بین این دو، نشانه‌ای از ناتوانی و شکست اجتماعی یک، یا هر دوی آن‌ها است. بر همین اساس خدای سبحان برای حل مشکلاتی که به اختلاف و ناسازگاری بین زن و شوهر منجر می‌شود و نیز برای ارشاد و توجیه این دو، تشویق کرده است که برخی افراد جامعه که نسبت به ایشان قرابت دارند، یعنی خانواده‌ی شوهر و خانواده‌ی زن، در موضوع مداخله و وساطت نمایند. خدای متعال می‌فرماید: ﴿اگر از اختلاف میان زن و شوی آگاه شدید، داوری از خانواده‌ی مرد و داوری از خانواده‌ی زن برگزینید اگر آن دو را قصد اصلاح باشد، خدا میان‌شان موافقت پدید می‌آورد که خدا دانا و آگاه است)([161]).

أما استخدام الزوج الضرب مع الزوجة فهو محرم وغير جائز إلا في النشوز، وهذه حالة خاصة وهي امتناع الزوجة عن فراش الزوجية، ولا يجوز أن يكون الضرب مبرحاً، وقد جعل الله لها مثل هذا وهو حرمة امتناع الزوج عن فراش الزوجية.

این‌که مرد بخواهد همسرش را کتک بزند، کاری است حرام و جز در «نشوز» جایز نمی‌باشد؛ این حالت خاصی است که به امتناع زن از هم‌خوابگی معنا می‌شود. ضربه هم نباید شدید باشد. خداوند برای زن نیز نظیر همین (حق) را قرار داده که عبارت است از حرام بودن امتناع شوهر از هم‌خوابگی با زن.

والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته.

أحمد الحسن- منتصف شعبان/ ١٤٣١ هـ

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

احمد‌‌الحسن - نیمه شعبان / ۱۴۳۱ هـ.ق.

• ******

[154]- النور: 3.

[155] - نور: 3.

[156]- الأعراف: 54 – 56.

[157] - اعراف: 54 تا 56.

[158]- النور: 3.

[159] - نور: 3.

[160]- النساء: 35.

[161] - نساء: 35.