پرسش ۵۲۴: خداوند چگونه بر الوهیت خودش شهادت می‌دهد؟

پرسش ۵۲۴:

 خداوند چگونه بر الوهیت خودش شهادت می‌دهد؟

السؤال/ ٥٢٤: كيف يشهد الله على نفسه بالإلوهية في الآية المباركة: ﴿شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾([12])، علماً أنه هو الغني عن العباد، وهو لا يحتاج أن يشهد على نفسه بالإلوهية كونه حاضر لدى عارفيه، ولذلك يقول الحسين بن علي(ع): (عميت عين لا تراك) ([13]). فهل هناك إلهاً آخر غيره، أم هناك مقام أعلى منه سبحانه؟ تنزه الله عما يصفون.

المرسل: إياد الموسوي - العراق

پرسش ۵۲۴: در این آیه‌ی مبارک خداوند چگونه بر الوهیت خودش شهادت می‌دهد: ﴿اللّه شهادت می‌دهد که هیچ خدایی جز او نیست و همچنین فرشتگان و صاحبان عِلم که هیچ خدایی برپا‌دارنده‌ی عدل جز او نیست. خدایی جز او نیست که پیروزمند و حکیم است)([14]). با توجه به این که وی بی‌نیاز از بندگان است و او نیاز ندارد که بر خودش به الوهیت گواهی دهد زیرا وی نزد کسانی که او را می‌شناسند (عارفین به او) حاضر است و بر همین مبنا حسین بن علی (می‌گوید: (کور باد دیده‌ای که تو را نبیند)([15])؛ پس آیا خدایی غیر از او وجود دارد؟ یا آیا مقامی برتر از او ـ‌سبحانه‌‌ـ یافت می‌شود؟ خداوند از آن چه وصف می‌کنند، منزه است.

فرستنده: ایاد الموسوی - عراق

الجواب: بسم الله الرحمن الرحيم

والحمد لله رب العالمين، وصلى الله على محمد وآل محمد الأئمة والمهديين وسلم تسليماً.

وفقك الله، شهادة الله والملائكة وعباده الصالحين لبقية الخلق تكون بالوحي في الرؤى والكشف، ألم تقرأ قوله تعالى: ﴿مَّا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللّهِ وَمَا أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ وَأَرْسَلْنَاكَ لِلنَّاسِ رَسُولاً وَكَفَى بِاللّهِ شَهِيداً﴾([16]).

پاسخ: بسم اللّه الرحمن الرحیم

و الحمد للّه رب العالمین، و صلی اللّه علی محمد و آل محمد الائمة و المهدیین و سلم تسلیماً.

خداوند شما را توفیق دهد! گواهی خدا و فرشتگان و بندگان صالحش برای سایر مخلوقات، از طریق وحی در رؤیا یا مکاشفه صورت می‌گیرد. آیا این سخن خدای متعال را نخوانده‌ای که فرمود: (هر خیری که به تو رسد از جانب خدا و هر شری که به تو رسد از جانب خود تو است، تو را به رسالت به سوی مردم فرستادیم و خدا برای شهادت دادن کافی است﴾([17]).

وقوله تعالى: ﴿لَّكِنِ اللّهُ يَشْهَدُ بِمَا أَنزَلَ إِلَيْكَ أَنزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَالْمَلآئِكَةُ يَشْهَدُونَ وَكَفَى بِاللّهِ شَهِيداً﴾([18]).

و همچنین: ﴿ولی خدا به آن چه بر تو نازل کرد شهادت می‌دهد که با علم خود نازل کرده است، و فرشتگان نیز شهادت می‌دهند، و خدا برای شهادت کافی است)([19]).

وقوله تعالى: ﴿وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَسْتَ مُرْسَلاً قُلْ كَفَى بِاللّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ﴾([20]).

و همچنین این سخن خداوند متعال: ﴿کافران می‌گویند که تو پیامبر نیستی، بگو: خدا و هر کس که از کتاب آگاهی داشته باشد، برای شهادت میان من و شما کافی است)([21]).

وقوله تعالى: ﴿قُلْ كَفَى بِاللّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيراً بَصِيراً﴾([22]).

و این سخن خداوند متعال: ﴿بگو خدا میان من و شما برای شهادت کافی است، زیرا او به بندگانش آگاه و بینا است)([23]).

تدبر الآيات وتدبر كيف يشهد الله وملائكته لرسله عند الناس وعند أقوامهم عندما يبعثون؟ أليس بالرؤى والكشف، ألم تقرأ قوله تعالى: ﴿وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُواْ بِي وَبِرَسُولِي قَالُوَاْ آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ﴾([24])، كيف أوحى الله للحواريين، أليس بالرؤى؟

در این آیات تدبر کن و اندیشه نما که چگونه خدا و فرشتگان برای فرستادگان الهی نزد مردم و نزد قوم‌شان، آن‌گاه که به سوی ایشان مبعوث می‌شوند، گواهی می‌دهد. آیا این کار با رؤیا و مکاشفه انجام نمی‌شود؟ آیا این سخن خدای متعال را نخوانده‌ای که فرمود: ﴿و به حواریّون وحی کردم: به من و به پیامبر من ایمان بیاورید، گفتند: ایمان آوردیم. گواه باش که ما تسلیم هستیم)([25]). خداوند چگونه به حواریّون وحی کرد؟ آیا از طریق رؤیا نبود؟!

إذن، فهو سبحانه يشهد لأنبيائه ورسله وحججه عند الناس بالرؤى والكشف، وكذلك فهو يشهد لنفسه عندما يكلم الناس بالرؤى ويعرفهم بوجوده وأنه مهيمن على كل شيء سبحانه وتعالى، ومثال على شهادته سبحانه لنفسه عند الناس هو عندما يريهم رؤى بأمور غيبية وتحدث بعد فترة فهو يريد أن يقول لهؤلاء الناس أنه موجود وأنه مهيمن ويطلب منهم التوجه إليه سبحانه وتعالى.

والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته.

أحمد الحسن  - رجب الأصب/ ١٤٣١ هـ ق

بنابراین، خدای سبحان، برای پیامبران، فرستادگان و حجت‌هایش نزد مردم، با رؤیا و مکاشفه گواهی می‌دهد. همچنین هنگامی که از طریق رؤیا با مردم سخن می‌گوید و وجود خویش را به آنها می‌شناساند و این که حق تعالی بر هر چیز حاکم و مُهَیمِن است، برای خودش گواهی می‌دهد. نمونه‌ای از گواهی خدای سبحان بر خودش در پیشگاه مردم، این است که حق تعالی برخی امور غیبی را به آنها می‌نمایاند و پس از مدتی آن امور به وقوع می‌پیوندند. او می‌خواهد به این مردم بگوید که او وجود دارد و حاکم و مهیمن است و از آنها می‌خواهد که به او روی آورند و به سوی حضرتش شتاب کنند.

و السلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته.

احمد الحسن - رجب الأصب / ۱۴۳۱ هـ. ق.

* * * * * *

[12]- آل عمران: 18.

[13]- دعاء الإمام الحسين(ع) في يوم عرفة، بحار الأنوار:ج95 ص226.

[14]- آل عمران: 18.

[15]- دعای امام حسین ع در روز عرفه، بحار الانوار: ج 95 ص 266.

[16]- النساء: 79.

[17]- نساء: 79.

[18]- النساء: 166.

[19]- نساء: 166.

[20]- الرعد: 43.

[21]- رعد: 43.

[22]- الإسراء: 96.

[23]- إسراء: 96.

[24]- المائدة: 111.

[25]- مائده: 111.